«Parahatçylygyň ýaş çaparlary»: üstünlige tarap bäş ädim
«Bu gün final bolýar». 2023-nji ýylyň 15-nji maýynda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynda mugallymlardyr talyplaryň ählisiniň dilinde şu sözler ýaňlanýardy. Çünki şol gün institutyň çägindäki Ýaş diplomatlaryň mekdebi tarapyndan guralýan «Parahatçylygyň ýaş çaparlary» akyl-paýhas bäsleşiginiň II möwsüminiň ýeňijilerini kesgitleýän final oýny geçirildi. Final gününde türkmen diplomatiýasynyň milli mekdebine dahylly hemmäniň oý-pikiri oýnuň nähili geçjekdigi, kimiň ýeňjekdigi hakyndady. Pikir etmez ýalymy?! Ertir şu bäsleşikde saýlanan ýaşlar türkmen diplomatiýasynyň ýüküni öz eginlerine almaly ahyry...
Institutyň «E» binasyndaky guralan ak öýüň içindäki görnüşler seni dürli-dürli hyýallaryň ummanyna syýahata alyp gidýär. Ortada parahatçylygyň nyşany bolan Oguz hanyň ok-ýaýynyň durmagy bäsleşigiň parahatçylyk söýüjilikli türkmen diplomatiýasynyň taryhy köklerine daýanýandygyna güwä geçýär. Akyl-paýhas bäsleşiginiň II möwsüminiň guramaçylyk işi bilen gümra bolup ýören talyplaryň geçen ýylky ýaş çaparlardygy bolsa, gatnaşyjylar üçin ýeňşiň gymmatyny has-da artdyrýar. Sebäbi bäsleşigiň geçen möwsüminde üstünlikli çykyş edip, soňra talyplyk bagtyna ýeten ýaşlar bu möwsümdäki gatnaşyjylar üçin arzuwlaryna barýan ýoly salgy berýän çelgi bolup görünýärdiler.
Aslynda, «diplomatiýa» sözi «adalat» diýen kelam bilen belli bir derejede manydaş diýsek, hakykatdan daş düşmesek gerek. Çünki diplomat öz ýurdunyň milli bähbitlerini goran mahalynda hem garşysyndaka hormat goýmagy, adalatlylyk we deňhukuklylyk ýörelgelerine ygrarly bolmagy unutmaly däldir. Diplomat bolmak üçin adalatly bolmagy hem başarmak gerek. Geljekki diplomatlary tapmak üçin döredilen bäsleşigiň adalatly geçirilmegi bolsa, iň esasy zerurlyk. «Pähimdarlar geňeşiniň» agzalary hökmünde final oýnuna eminlik eden Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Magtymguly adyndaky Dil, edebiýat we milli golýazmalar institutynyň baş ylmy işgäri, taryh ylymlarynyň doktory, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň «Taryh, medeniýet, edebiýat we şekillendiriş sungaty» ugry boýunça sylagynyň eýesi Ýazgylyç Orazgylyjowyň, Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň uly mugallymy, filosofiýa ylymlarynyň kandidaty Begenç Karaýewiň, Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň uly mugallymy, Türkmenistanyň Adatdan daşary we Doly ygtyýarly Ilçisi Sapar Berdinyýazowyň mysalynda hem ýaş çaparlar diplomatyň näderejede adyl bolmalydygyna ýene bir ýola göz ýetirdiler. Ýene bir zat: ählisi ilçilerden ybarat eminler toparynyň çözgüdi bilen gatnaşyjylara berilýän peýkamlar meniň göz öňümde türkmen diplomatiýasynyň estafeta taýagy bolup janlanýardy. Ol ýaşlaryň bu estafetany mynasyp dowam etdirjekdiklerine tüýs ýürekden ynanýarys. Sebäbi olaryň gözlerine seredip, şu Watana, şu millete wepalydyklaryna, şu ýurduň milli bähbitleri üçin ähli zada taýýardyklaryna ynanmazlyk mümkin däldi.
Milliardlaryň oýny bolan futbolda «Finaldaky hemme zat we hemme kişi ýatda galýar» diýen aýtgy bar. Bu jümle «Parahatçylygyň ýaş çaparlary» akyl-paýhas bäsleşiginiň finaly babatda hem öz subudyny tapýar. Özüm-ä üstünden bir ýyl geçen hem bolsa, bäsleşigiň I möwsüminiň finalyny edil şu wagt pursatma-pursat ýatdan aýdyp biljekdigime ynanýaryn. Bu ýylky final hem şeýle boldy. Has-da baş baýrak üçin Yhlas bilen iň ýiti göreş alyp baran Aýgülüň bäsleşik tamamlanan badyna ýeňijini ilkinji bolup gutlamagy II möwsümiň final oýnuna bezeg beren pursada öwrüldi. Ýogsa-da, biziň finalymyzda hemmäniň ýatda galmagyny esaslandyrýan ýene bir sebäp bar. Ol hem bu finalda ýeňiji bar, ýöne ýeňlen ýok. Biziň finalymyzda hormat münberinde gatnaşyjylaryň ählisine ýer tapylýar. Bu bolsa finalymyzda hemme kişiniň ýatda galmagyna ýene bir sebäp.
Sözümiziň şu ýerinde finala gatnaşan we ýatda galan şol mekdep okuwçylarynyň sanawyny eýelän orunlary bilen bilelikde size ýetirýäris:
Baş baýraga hem-de Göçme kuboga Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasynyň ýanyndaky ýörite sazçylyk mekdep-internatynyň 11-nji synp okuwçysy Yhlas Hallyýew;
1-nji orna Mary welaýatynyň Sakarçäge etrabyndaky daşary ýurt dillerine ýöriteleşdirilen 35-nji orta mekdebiň 10-njy synp okuwçysy Aýgül Sähedowa;
2-nji orna Mary welaýatynyň Mary şäherindäki iňlis dili we ynsançylyk ugurly okuw derslerini çuňlaşdyrylyp öwredilýän ýöriteleşdirilen welaýat mekdebiniň 11-nji synp okuwçysy Dawut Gezerow, Aşgabat şäherindäki ýöriteleşdirilen 86-njy orta mekdebiň 11-nji synp okuwçysy Döwletmyrat Arazow;
3-nji orna Aşgabat şäherindäki ýöriteleşdirilen 16-njy orta mekdebiň 11-nji synp okuwçysy Mekan Agahanow, Mary welaýatynyň Mary şäherindäki iňlis dili we ynsançylyk ugurly okuw derslerini çuňlaşdyrylyp öwredilýän ýöriteleşdirilen welaýat mekdebiniň 10-njy synp okuwçysy Güljan Serdarowa, Daşoguz welaýatynyň Daşoguz şäherindäki 24-nji orta mekdebiň 10-njy synp okuwçysy Anwar Bekmedow, Mary welaýatynyň Sakarçäge etrabynyň Şatlyk şäherindäki takyk we tebigy ugurlardan ýöriteleşdirilen 43-nji orta mekdebiň 10-njy synp okuwçysy Azat Amansähedow mynasyp boldy.
Ýeňijileri sylaglamak dabarasy jemlenenden soňra, geçirilen bäsleşigiň dessury boýunça ýeňiji bolan ýaş çaparlar parahatçylygyň nyşany hasaplanylýan ak kepderileri institutyň baş binasynyň öňünde asuda asmana uçurdylar. Biz ýeňiji bolan ýaş ykballaryň diplomatiýa dünýäsindäki perwazlarynyň hem şol ak kepderiler kimin belent hem owadan bolmagyny, ädimleriniň Ýer ýüzündäki iň belent münberlere çenli uzamagyny arzuw edýäris. Çünki olar — parahatçylygyň ýaş çaparlary.
Ýaş çaparlar bu gezek hem duşuşyk ýerlerini üýtgetmediler, emma duşuşyk ýerleri olaryň ykballaryny düýpgöter üýtgetdi.
Gurbansähet GURBANSÄHEDOW,
Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň
Halkara gatnaşyklary institutynyň talyby.
Çeşme şu ýerden alnan: