20/01/2024
885
T.BEKJÄÝEW. MAGTYMGULYNYŇ ESERLERINIŇ FRAZEOLOGIK SÖZLÜGI. - AŞGABAT, TDNG, 2016 (L)
Lagnat dökmek – gargyş etmek, näletlemek.
Ýalaňaç oturmyş Haky zarlaýyp,
Pelek ony daň-säherler barlaýyp,
Gündizi uçarmyş göge parlaýyp,
Çoh lagnat dökermiş ýere asmandan (Ryswa jahandan).
Lagnat ýuwutmak – gargyşa, nälete sezewar bolmak.
Bu ýowuz – ejiz başymy gama byradar eýledi,
Ençe lagnatlar ýuwudyp, gan bilen galdym bu gün (Galdym bu gün).
Lal oturmak – geplemezlik, gürlemezlik, söz aýtmazlyk.
Magtymguly, ýangyl, öçgül,
Ýa lal otur, ýa dür saçgyl,
Bir guýruksyz itdir, gaçgyl,
Nesihat ýokmaýan ärden (Ýykmaýan ärden).
Lap urmak – has ulaldyp aýtmak, güplemek, çendenaşa öwnüp ýalan sözlemek.
Bu dünýäde maldyr görküň,
Her bir ýere ýeter erkiň,
Öýünde lap urar her kim,
Batyr söweşde bellidir (Daşda bellidir).
Läşin ýere salmak – öldürmek, ýok etmek.
Pelek, seniň bu döwletli gerdanyň, Biziň sary öwrülmezmi, gelmezmi?
Läşin ýere saldyň niçe merdanyň,
Zemin ynsap eýlemezmi, dolmazmy? (Gelmezmi).
Leb üstüne leb goýmak – öpmek, ogşamak, posa almak.
Leb üstüne leb goýup sen, zerre tagam bilmediň,
Emma ýaryň lebinde, yşk jawudany bardyr (Huny bardyr).
Lerzana düşmek – güýçli gahar-gazap, gynanç, höküm, zarba zerarly titremek, elenmek, sandyramak.
Oglanlaryň durar zary-girýana,
Egsikler saç ýaýar, düşer lerzana,
Malyň kysmat bolup girer talaňa,
Eliň ýuwup, çyka-çyka gider sen (Baka-baka gider sen).
Leşger salmak – goşun bilen üstüne hüjüm etmek, goşun sürmek.
Dynmaýan men, ötüp ömrüm bu pelegiň jebriden,
Saldy leşger jem kylypdyr, çykdym gaçyp şähriden... (Meni).