Russiýanyň Türkmenistandaky ilçisi: Diplomat ilki bilen watançydyr
10-njy fewral Russiýada diplomatik işgärleriň güni hökmünde bellenilýär. Bu pursatdan peýdalanyp, ORIENT Russiýa Federasiýasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Iwan WOLYNKIN atly makalany okyjylaryň dykgatyna ýetirýär:
Russiýanyň diplomatik gullugy - 475 ýaşynda
Diplomatlar güni 2002-nji ýylda Russiýanyň Prezidenti W.W Putiniň Karary bilen döredildi. Bu sene tötänleýin saýlanmady, 1549-njy ýyldan bäri Moskwa Patyşalygynyň daşary syýasat edarasynyň wezipelerini hemişelik ýerine ýetirip başlan ilçi Buýrugy ilkinji resmi ýatlamasy bilen baglanyşyklydyr.
Russiýanyň taryhynyň dowamynda halkara gatnaşyklary üçin jogapkär döwlet edarasy birnäçe gezek üýtgedildi - Ilçi Buýrugy, Kollegiýa, Halk Komissariaty, SSSR-iň Daşary işler ministrligi we ahyrsoňy 1991-nji ýyldan bäri Russiýa Federasiýasynyň Daşary işler ministrligi boldy.
Şol bir wagtyň özünde, ähli üýtgeşmelere garamazdan, rus diplomatlaryna mahsus häsiýetler, ýagny Watana bolan söýgi, onuň bähbitlerini goramak we islendik ýagdaýda ylalaşyk tapmak ukyby üýtgemedi. Diplomatik edaranyň işgärleriniň hünär taýýarlygyna, ýokary hilli bilim berilmegine we dürli dünýägaraýşyň ösdürilmegine hemişe aýratyn üns berildi. Beýik rus şahyry, dramaturg we diplomat A.S. Griboýedowyň “näçe köp bilim alsaň, Watanyňa şonça gowy hyzmat edip boljakdygyny” takyk belläp geçişi ýaly.
Häzirki wagtda ministrligiň ulgamyna Moskwadaky Merkezi edara, territorial guramalar - Russiýa Federasiýasynyň esaslandyryjy wekilhanalary we daşary ýurt edaralary girýär: Ilçihanalar we konsullyklar, halkara guramalaryndaky hemişelik wekilhanalar, olaryň arasynda dünýäde iki ýüz kyrkdan gowrak adam bar.
Her gün müňlerçe rus diplomatlary özünden ozalkylar tarapyndan goýlan iň oňat däp-dessurlarda Watanyň peýdasyna işleýärler. Meşhur rus diplomaty A.M.Gorçakow "yhlasly we tutanýerlilik bilen adalat we aramlyk ruhunda işlemek arkaly ylalaşyp bolmajak dürli gyzyklanmalaryň ýokdugyny" belleýär. Bu çemeleşme häzirki wagtdaky Russiýanyň diplomatiýasy üçin hem möhümdir.
Diplomat, ilkinji nobatda, öz ýurdunyň watançysydyr. 1941-1945-nji ýyllaryň Beýik Watançylyk urşy döwründe SSSR-iň Halkara Daşary işler Komissarlygynyň 150-den gowrak işgäri fronta meýletinlik bilen gitdi, köpüsi öýlerine dolanmady. Her 10-njy fewralda bolşy ýaly, beýleki ýatdan çykmajak senelerde-de, Moskwada, Smolenskaýa-Sennaýa meýdançasyndaky ministrligiň beýik binasynda, ýoldaşlarymyzyň atlary bolan üç sany Beýik Watançylyk urşundan gaýdyp gelmedikleriň altyn mermer bilen örtülen ýadygärligine gül dessesini we gül goýmak dabarasy geçirilýär. Aşgabatda bolanymyzda-da, olaryň ýadygärligine hormat goýýarys.
Diplomatik gullugyň diňe jemgyýetçilik çärelerine we ajaýyp kabul edişliklere gatnaşandan soň galan döwürde gepleşikler geçirmek bilen baglanyşyklydygy barada ýalňyş pikir bar. Aslynda bu kyn we köplenç howply ýoldur. Kärdeşlerimiz köplenç durmuşda we saglyga howp salýan şertlerde howply ýerlerde işleýärler. Geçen ýyl eden tagallalarynyň netijesinde müňden gowrak adam söweş heläkçiliginden Sudandan we Gaza zolagyndan göçürildi. Russiýanyň Içeri işler ministrliginiň web salgysynyň baş sahypasynda "Özümiziňkileri terk etmeýäris we terk etmedik"-diýilýär.
Russiýanyň daşary syýasatynyň esasy ileri tutulýan ugurlarynyň biri hem Merkezi Aziýa döwletleri bilen dostlukly we özara peýdaly gatnaşyklary ösdürmek, sebitde dowamly parahatçylygy we durnuklylygy saklamakdyr. Ýurdumyz, elbetde, Türkmenistan bilen strategiki hyzmatdaşlygy güýçlendirmek isleýär. Ýurtlarymyzyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň aýratyn häsiýeti 2017-nji ýyldaky şertnama bilen kesgitlenildi we 2022-nji ýyldaky Russiýa Federasiýasy bilen Türkmenistanyň arasyndaky Strategiki hyzmatdaşlygy çuňlaşdyrmak baradaky Jarnamada tassyklandy. Bu etapda şular ýaly netijeli gatnaşyklaryň esasy ylham berijileri we döredijileri Russiýanyň Prezidenti Wladimir Wladimirowiç Putin we Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Gurbangulyýewiç Berdimuhamedowdyr.
Russiýa bilen Türkmenistanyň arasynda otuz ýyldan gowrak wagt bäri dowam eden diplomatik gatnaşyklarda deňlik, birek-birege hormat goýmak we hoşniýetlilik ýörelgelerine esaslanýan berk gatnaşyklar ýola goýuldy. Russiýa Türkmenistanyň bitarap statusyna, ähliumumy parahatçylyga we durnukly ösüşe gönükdirilen tagallalaryna, şeýle hem sebitdäki durnuklylygy üpjün etmekde goşýan ägirt uly goşandyna ýokary baha berýär.
Özara gyzyklanma dostlukly Türkmenistana sapar edýän rus wekiliýetleriniň wekilçilikli topary bilen tassyklanýar. Şeýlelik bilen, 2023-nji ýylyň ýanwar aýynda Russiýa Federasiýasynyň Hökümetiniň başlygy M.W.Mişustin we Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Döwlet Dumasynyň Başlygy W.W.Wolodin Aşgabada geldiler, bu ikitaraplaýyn köpugurly gatnaşyklaryň gözýetimini giňeltdi.
Türkmenistan Russiýanyň möhüm söwda hyzmatdaşydyr. Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara rus-türkmen topary üstünlikli işleýär. Onuň egindeş başlyklarynyň soňky duşuşygy - Russiýa Federasiýasynyň Hökümetiniň başlygynyň orunbasary A.L.Owerçuk we Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Türkmenistanyň Daşary işler ministri R.Ö.Meredow geçen ýylyň dekabrynda Moskwada geçirildi. Hökümetara komissiýanyň nobatdaky mejlisiniň, şeýle hem ikinji rus-türkmen işewürler forumynyň 2024-nji ýylyň birinji ýarymynda geçirilmegi meýilleşdirilýär.
Rus-türkmen işewür gatnaşyklaryny ösdürmek üçin möhüm potensial sebitara hyzmatdaşlygyndadyr. 2023-nji ýylyň sentýabr aýynda Sankt-Peterburgyň we Astrahan sebitiniň häkimleriniň, şeýle hem Tatarystan Respublikasynyň ýolbaşçysynyň Aşgabat şäherine eden sapary bu gatnaşyklara goşmaça itergi berdi. Türkmenistan bilen Çelýabinsk sebitiniň arasynda hyzmatdaşlyk şertnamasyna gol çekişilmegine garaşylýar.
Iki tarap hem ynsanperwer ugurdaky gatnaşyklara uly üns berýär. Medeni we sport alyş-çalyşlary giňelýär. Häzirki wagtda Russiýanyň uniwersitetlerinde Türkmenistandan 30 müňden gowrak talyp okaýar. Russiýa Federasiýasynyň Prezidenti Wladimir Wladimirowiç Putin Aşgabatda Rus-Türkmen uniwersitetini açmak we A.S.Puşkin adyndaky Döwlet drama teatrynyň täze binasyny gurmak baradaky başlangyçlary goldady.
Köptaraply hyzmatdaşlygymyzyň üstünlikli dowam etjekdigine ynanýaryn. Bu ýyl ilçihana giňeldilen işgärler topary bilen 10-njy fewraly belleýär. Işgärleriň köpelmegi, Russiýanyň Türkmenistan bilen strategiki hyzmatdaşlygyna berýän ähmiýetini görkezýär. Ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmek we çuňlaşdyrmak biziň uzak möhletleýin görkezmelerimizdir.
Pursatdan peýdalanyp, Türkmenistanyň Daşary işler ministrligindäki kärdeşlerimizi ýetip gelýän hünär baýramçylygy - 18-nji fewralda şu ýerde bellenilýän Türkmenistanyň diplomatik işgärleriniň güni bilen gutlamak isleýärin, doganlyk türkmen halkynyň bähbidi üçin alyp barýan, jogapkärçilikli işlerinde täze üstünlikleri we saglyk, abadançylyk arzuw edýärin.
ORIENT news
Foto: Russiýa Federasiýasynyň Türkmenistandaky Ilçihanasy tarapyndan berlen
Çeşme: