Merkezi Aziýa — aýlagyň arap döwletleri: sebitara hyzmatdaşlykda möhüm ugurlar
Ata Watanymyz Türkmenistan gyzyklanma bildirýän daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň ählisi bilen deňhukukly, dostlukly gatnaşyklary ösdürmäge gönükdirilen döredijilikli daşary syýasat ýörelgesine ygrarlydygyny iş ýüzünde tassyklaýar. Muňa 19-njy iýulda hormatly Prezidentimiziň Saud Arabystany Patyşalygynyň Jidda şäherinde ilkinji gezek geçirilen Aýlagdaky arap döwletleriniň hyzmatdaşlyk geňeşine agza ýurtlaryň hem-de Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň sammitine gatnaşmagy doly aýdyňlygy bilen şaýatlyk edýär.
HORMATLY PREZIDENTIMIZIŇ AÝLAGDAKY ARAP DÖWLETLERINIŇ HYZMATDAŞLYK GEŇEŞINE AGZA ÝURTLARYŇ HEM-DE MERKEZI AZIÝA DÖWLETLERINIŇ BAŞTUTANLARYNYŇ SAMMITINDÄKI BEÝAN EDEN GARAÝYŞLARY, ÖŇE SÜREN TEKLIPLERI:
■ Bar bolan ählumumy wehimler we howplar babatda döwletlerimiziň tagallalaryny birleşdirmek hem-de zerur bolan çözgütleri kabul etmek maksady bilen, Merkezi Aziýanyň we Aýlag hyzmatdaşlyk geňeşiniň döwletleriniň daşary işler ministrleriniň hemişelik esasda hereket edýän maslahatyny döretmek maksadalaýyk hasaplanýar.
■ Ulag ulgamynda tagallalary utgaşdyrmak üçin Merkezi Aziýanyň we Aýlag hyzmatdaşlyk geňeşiniň ýurtlarynyň Ulag komitetini döretmek teklip edildi.
■ Energetika pudagynda bilelikdäki hereketleriň mümkinçiliklerini seljermek we maslahat bermek işlerini alyp barjak Energetika boýunça bilelikdäki iş toparyny döretmek baradaky teklip beýan edildi.
■ Merkezi Aziýa we Aýlag ýurtlarynyň arasyndaky söwda gatnaşyklaryny ösdürmek, özara söwda dolanyşygynyň möçberini yzygiderli artdyrmak maksady bilen, Merkezi Aziýanyň we Aýlag hyzmatdaşlyk geňeşiniň ýurtlarynyň Söwda edarasyny döretmek baradaky teklip öňe sürüldi.
■ 2024-nji ýylda Türkmenistanda Merkezi Aziýanyň we Aýlag hyzmatdaşlyk geňeşiniň ýurtlarynyň birinji maýa goýum forumyny geçirmek teklip edildi.
■ Medeni hyzmatdaşlygyň täze platformasyny — Merkezi Aziýanyň we Aýlag hyzmatdaşlyk geňeşiniň Medeniýet dialogyny döretmek teklibi beýan edildi.
■ Merkezi Aziýanyň we Aýlag hyzmatdaşlyk geňeşiniň döwletleriniň Ekologiýa geňeşiniň döredilmegi baradaky meselä seretmek teklip edildi.
■ Lukmançylyk diplomatiýasy babatdaky gatnaşyklary ösdürmek maksady bilen, 2025-nji ýylda Aşgabat şäherinde Merkezi Aziýanyň we Aýlag hyzmatdaşlyk geňeşiniň döwletleriniň Lukmançylyk kongresini geçirmek baradaky teklip öňe sürüldi.
■ Merkezi Aziýanyň we Aýlag hyzmatdaşlyk geňeşiniň döwletleriniň Birinji halkara sport oýunlaryny guramak üçin Türkmenistan bar bolan ähli döwrebap sport infrastrukturasyny hödürlemäge, oýunlara gatnaşyjylar üçin iň amatly şertleri döretmäge taýýardyr.
Taryhyň geosyýasy şertleriniň has ýitileşen döwürlerinde döwletara, sebitara hyzmatdaşlyga derwaýyslyk has hem artypdyr. Geçmişde bolup geçen wakalar dünýä döwletlerini, aýratyn hem, goňşuçylykda, bir yklymda ýerleşýän döwletleri ýakynlaşdyrmaga, ykdysady, syýasy meseleleri bilelikde çözmäge ýardam edipdir. Häzirki wagtda aýry-aýry sebitler boýunça köp sanly guramalardyr hyzmatdaşlyklar hereket edýär. Şolaryň biri-de Aýlagdaky arap döwletleriniň hyzmatdaşlyk geňeşidir. Ol 1981-nji ýylyň 25-nji maýynda döredilip, Aýlagyň alty döwletini: Bahreýn Patyşalygyny, Katar Döwletini, Kuweýt Döwletini, Birleşen Arap Emirliklerini, Oman Soltanlygyny hem-de Saud Arabystany Patyşalygyny öz içine alýar. Guramany döretmek başlangyjy Saud Arabystanyna degişlidir.
Häzirki döwürde Aýlagda ýerleşýän döwletler ýurdumyzyň hoşniýetli gatnaşyklary yzygiderli alyp barýan hyzmatdaşlarynyň biridir. Sebitde bolup geçýän syýasy wakalara ýurdumyzyň işjeň gatnaşmagy Aýlag döwletleri bilen ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn gatnaşyklaryň has hem ösmegine giňden ýardam edýär. Hormatly Prezidentimiziň döwlet Baştutany wezipesine girişenden bäri Saud Arabystany Patyşalygyna, Birleşen Arap Emirliklerine, Katar Döwletine, Bahreýn Patyşalygyna amala aşyran saparlarynyň mysalynda-da ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyklar barada kän zatlary aýtmak mümkin.
Şu gezekki Jidda sammitine gatnaşan iki iri sebitiň döwletleri bilen biziň ýurdumyzy hoşniýetlilik, taryhy taýdan emele gelen medeni we ruhy gymmatlyklaryň umumylygy, däp bolan dostlukly hem-de hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklary baglanyşdyrýar. Munuň özi halkara giňişlikde özara bähbitli döwletara hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin ygtybarly binýat bolup hyzmat edýär.
Döwlet Baştutanymyz ýokarda agzalan sammitde çykyş etmek bilen, iki sebitiň arasyndaky hyzmatdaşlygyň dürli ugurlarynyň barha ösýändigine ünsi çekdi, şeýle hem iki sebitiň arasyndaky uzakmöhletleýin gatnaşyklaryň täze tapgyryna girişmek babatynda birnäçe teklipleri öňe sürdi. Hususan-da, hormatly Prezidentimiz Merkezi Aziýanyň we Aýlag hyzmatdaşlyk geňeşiniň döwletleriniň daşary işler ministrleriniň hemişelik esasda hereket edýän maslahatyny döretmek, söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyň ösdürilmegi üçin täze üstaşyr ulag geçelgelerini, berk we ygtybarly logistika infrastrukturasyny kemala getirmek, agzalan ýurtlaryň Ulag komitetini, Energetika boýunça bilelikdäki iş toparyny, Ekologiýa geňeşini, Medeniýet dialogyny döretmek bilen bagly teklipleri beýan etdi. Bu teklipler Aýlagdaky arap döwletleriniň we Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň arasynda gyzgyn goldawa eýe boldy. Ýurdumyzyň halkara gatnaşyklarynda ähmiýeti ýokary bolan şeýle sammitlere yzygiderli gatnaşmagy ata Watanymyzyň dünýädäki abraýynyň belentdigine, ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn görnüşde netijeli hereketleri ösdürmek ýörelgesine eýerýändigine aýdyň şaýatlyk edýär.
Goý, hormatly Prezidentimiz tarapyndan alnyp barylýan parahatçylyk söýüji syýasatyň netijesinde barha gülläp ösýän Türkmenistan döwletimiziň at-abraýy mundan beýläk hem belende galsyn! Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak bolsun!
Şasenem MEÝLISOWA,
Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň
Halkara gatnaşyklary institutynyň
halkara gatnaşyklary fakultetiniň talyby.
“Nesil” gazeti 25.07.2023