Çagalary goramagyň halkara güni
1-nji iýunda biziň ýurdumyz dünýä jemgyýetçiligi bilen bilelikde Çagalary goramagyň halkara gününi belleýär. 1949-njy ýyldan bäri bellenilýän bu baýram, Garaşsyz Türkmenistanyň milli ösüşiniň ileri tutulýan ugurlaryna laýyk gelýän, ösüp gelýän ýaş nesil hakynda alada etmek, çagalaryň hukuklaryny goramak, olaryň sazlaşykly ösmegi üçin şert döretmek döwlet syýasatynyň esasy ugurlaryndan birine öwrüldi.
1949-njy ýylyň noýabrynda Zenanlaryň Halkara demokratik Federasiýasynyň Geňeşiniň sessiýasynyň çözgüdi esasynda döredildi we her ýylyň 1-nji iýunynda Çagalary goramagyň halkara güni bellenilýär. Ilkinji gezek 1950-nji ýylda dünýäniň 51 ýurdunda bu halkara güni bellenilip başlandy. BMG-sy bu başlangyjy goldady we çagalaryň hukuklarynyň, ömrüniň we saglygynyň goralmagyny öz işiniň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde yglan etdi.
1924-nji ýylda kabul edilen Çagalaryň hukuklary baradaky Ženewa Jarnamasyna laýyklykda çaganyň hukuklaryny sosial taýdan goramagyň zerurlygy yglan edildi. 1959-njy ýylyň 20-nji noýabrynda kabul edilen Çaganyň hukuklary hakyndaky Jarnamasynda terbiýe, bilim, durmuş üpjünçiligi, beden we ruhy taýdan ösmek, teniniň reňkine, milletine, sosial gelip çykyşyna, emläk ýagdaýyna garamazdan çagalaryň deňhukuklylygy yglan edildi.
1994-nji ýylyň sentýabr aýynda Türkmenistan BMG-niň Çaganyň hukuklary hakyndaky konwensiýasyny tassyklady. Bu halkara resminamanyň esasy goýujy ýörelgeleri Türkmenistanyň "Çaganyň hukuklarynyň döwlet kepillikleri" hakyndaky kanunynda öz beýanyny tapdy.
Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar Gaznasy (UNICEF), Birleşen Milletler Guramasynyň Ilat Gaznasy, Ýewropadaky Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasy, Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlar boýunça Ýokary Komissarlygy we Bütindünýä Saglyk Guramasy ýaly abraýly halkara guramalary bilen işjeň hyzmatdaşlyk edýär.
Aşgabatda welaýat merkezlerinde ýöriteleşdirilen “Ene mähri” lukmançylyk merkezleriniň açylmagy döwletiň eneleri we çagalary goramak meselelerine üns berýändiginiň subutnamasydyr. Iň möhüm sosial çäreleriň biri, çaga dünýä inende we oňa ideg etmekde tölenýän ýeňilliklerdir.
Ýaş nesle ideg etmek, onuň doly ösmegi üçin zerur şertleri döretmek, ýaş raýatlaryň döredijilik mümkinçiliklerini açmak Türkmenistanyň içerki syýasatynyň ileri tutulýan ugry bolmagynda galýar.
Şahnoza EMINOWA,
Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň
Halkara gatnaşyklary institutynyň
Halkara hukugy fakultetiniň 3-nji ýyl talyby.