«Ylymsyz bir ýaşar, ylymly — müň»
Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylymyzyň sahawatly güýz paslynyň ilkinji güni — 1-nji sentýabr nurana geljegiň, paýhasyň we döredijiligiň baýramyna öwrülip, şatlykly pursatlara, taryhy ähmiýetli wakalara baý boldy. Ýurdumyzyň ähli bilim-terbiýeçilik edaralarynda Bilimler we talyp ýaşlar güni dabaraly bellenilip, 2025-2026-njy täze okuw ýylyna badalga berildi. Şol gün Gahryman Arkadagymyzyň gatnaşmagynda Aşgabatda Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersiteti açyldy. Mary şäherinde bolsa Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň täze goşmaça okuw binasy hem-de umumyýaşaýyş jaýy ulanylmaga berildi. Şeýle hem paýtagtymyzda, obadyr şäherlerimizde täze orta mekdepleriň, çagalar baglarynyň dabaraly açylmagy ýurdumyzyň bilim ulgamynyň dünýä derejesinde has-da ösdürilýändigine aýdyň şaýatlyk edýär.
TÄZE DÖWRÜŇ TÄZE BILIM OJAGY
Berkarar Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 34 ýyllygynyň hem-de hemişelik Bitaraplygymyzyň 30 ýyllyk şanly baýramynyň toýlanýan ýylynda paýtagtymyzda eýeçiligiň döwlete dahylsyz görnüşdäki ilkinji ýokary okuw mekdebiniň — Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň açylmagyny milli bilim ulgamynda örän uly waka hökmünde häsiýetlendirmek mümkin. Açylyş dabarasyna Gahryman Arkadagymyzyň gatnaşmagy bolsa aýratyn taryhy ähmiýete eýedir.
Halkara uniwersitet ýokary bilimli işgärleri taýýarlamakda, olaryň hünär derejesini ýokarlandyrmakda telekeçilik we işewürlik ulgamyna goldaw bermek maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidentiniň şu ýylyň 27-nji iýunynda gol çeken Permany esasynda döredildi. Maglumat hökmünde belläp geçsek, täze bilim ojagy «Nur bina gurluşyk» hususy kärhanasy tarapyndan bina edildi. Uniwersitetiň binalar toplumy 9 gatly baş binany, 4 sany okuw binasyny, 2 sany her biri 300 orunlyk umumyýaşaýyş jaýyny, mejlisler zalyny, kitaphanany, naharhanany, ýapyk we açyk sport desgalaryny özünde jemleýär. Uniwersitetde bir wagtyň dowamynda 3 müňe golaý talybyň bilim almagy, professor-mugallymlaryň netijeli işlemegi üçin ähli şertler döredilendir.
Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň bilim işi dogrusynda durup geçsek, bu ýerde okuwlar iki derejeli ulgam, ýagny bakalawr hem-de magistr taýýarlygynyň ugurlary boýunça guralar. Okuwlaryň türkmen we iňlis dillerinde alnyp barylmagy halkara derejeli hünärmenleri taýýarlamakda ýokary ähmiýetlidir. Ýakyn geljekde bu ýere sapaklary okatmak üçin daşary ýurtlardan mugallymlaryň we hünärmenleriň çagyrylmagy bilim bermegiň hilini halkara derejä çykarmaga ýardam eder. Jemläp aýdanyňda, täze uniwersitet Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň önümçilik toplumlary üçin ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamakda, milli bilim ulgamyna halkara tejribeleriň ornaşdyrylmagynda nobatdaky ädim bolar.
NESILLERE TOÝ SOWGADY
Häzirki wagtda milli maksatnamalarymyz, konsepsiýalarymyz we strategiýalarymyz üstünlikli durmuşa geçirilip, döwrebap bilim edaralarynyň sany yzygiderli artýar. Şunda milli we öňdebaryjy tejribeler esasynda bilim işiniň netijeliligi hem ýokarlandyrylýar. Şunuň bilen baglylykda, 1-nji sentýabrda Mary şäherinde Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň täze goşmaça okuw binasynyň, umumyýaşaýyş jaýynyň, sport desgasynyň hem-de aýlawly ýoluň ugrundaky «Täze kuwwat» binasynyň dabaraly ýagdaýda açylmagy ýurdumyzyň energetika pudagynyň ylym-bilim binýadynyň yzygiderli berkidilýändiginiň nobatdaky güwäsi boldy.
Anyk maglumatlara salgylanyp aýtsak, institutyň täze desgalarynyň gurluşygy Energetika ministrliginiň buýurmasy esasynda «Röwşen» hususy kärhanasy tarapyndan ýerine ýetirildi. Ulanmaga berlen desgalaryň hatarynda 2 müň orunlyk täze goşmaça okuw binasy, 800 orunlyk umumyýaşaýyş jaýy, ýapyk görnüşli sport desgasy bar. Goşmaça okuw binasynda umumy we amaly, kompýuter we lingafon, okuw-tejribehana otaglaryndan başga-da, «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri» ylmy-önümçilik merkezi, muzeý, ýaş alymlar otagy, kitaphana, elektron kitaphana, uly we kiçi IT meýdançalary, kibersport otagy, robot tehnikasy we emeli aň okuw otagy, 500 orunlyk mejlisler jaýy, kiçi mejlisler jaýy, döredijilik merkezi hereket edýär. Okuw otaglary dünýäniň iň kämil okuw enjamlary, kompýuterler bilen enjamlaşdyrylandyr. Tejribe otaglarynda bolsa Germaniýanyň, Ispaniýanyň, Italiýanyň, Hytaýyň öňdebaryjy önüm öndürijileriniň enjamlary elektroenergetika degişli okuwlary amaly şertlerde geçmek üçin giň mümkinçilikleri döredýär.
Ýene-de aýratyn bellemeli zatlaryň biri-de täze okuw binasynda tebigy serişdelerden we gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerinden netijeli peýdalanýan ulgamlaryň döredilmegidir. Bu ýerde ýagyş suwy ýörite howuzlarda toplanyp, arassalanyp, institutyň çägindäki baglary suwarmak üçin peýdalanylar. Binanyň üçeginde kuwwaty 132 kilowata deň bolan Gün panelleri oturdylandyr. Ol Gün energiýasyny elektrik energiýasyna öwürmek arkaly binanyň yşyklandyrylyşynda sarp ediljek ekologik taýdan arassa energiýa çeşmesini öndürer. «Täze kuwwat» diýlip atlandyrylýan monument toplumynyň kuwwaty hem 30 kilowata deň bolan ýel elektrik stansiýasyny we kuwwaty 15 kilowata deň bolan Gün elektrik stansiýasyny özünde jemleýär. Ýel we Gün elektrik beketleriniň öndürýän elektrik energiýasy binanyň töweregindäki yşyklandyryş ulgamy üçin sarp edilýär.
Umuman, Mary şäheriniň gözelligine görk goşýan bu ajaýyp desgalar ýurdumyzyň elektroenergetika pudagy üçin ýokary bilimli hünärmenleri taýýarlamakda bar bolan mümkinçilikleriň üstüni ýetirýär.
«BILIM ARKALY BEÝIK GELJEK GURULÝAR»
Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň Bilimler we talyp ýaşlar güni mynasybetli ýurdumyzyň mekdep okuwçylaryna, talyp ýaşlaryna, mugallymlaryna we ähli bilim işgärlerine iberen Gutlagynda: «Bilim ähli ösüşlerimiziň, bagtyýarlygymyzyň we abadançylygymyzyň binýady, beýik geçmişimiziň hem-de geljegimiziň röwşen ýoludyr» diýlip nygtalýar. Şu jähetden, dünýäde ýokary pähim-paýhasy, ylmy kuwwaty bilen tanalan halkymyzyň asylly ýörelgelerine eýerip, häzirki wagtda Milli Liderimiziň hem-de hormatly Prezidentimiziň tagallalary bilen milli bilim ulgamyny döwrebaplaşdyrmak babatda beýik işler amala aşyrylýar. Bilimler we talyp ýaşlar gününde ýurdumyzda täze bilim-terbiýeçilik edaralarynyň açylmagy munuň nobatdaky aýdyň beýanydyr.
Täze okuw ýylynyň başlanmagy mynasybetli paýtagtymyzda we Lebap welaýatynda täze binalaryň açylyş dabaralary boldy. Hususan-da, jemi 2 müň 800 orunlyk 4 sany umumybilim berýän orta mekdep, 1 müň 120 orunlyk 4 sany çagalar bagy açylyp ulanmaga berildi. Hususan-da, Aşgabat şäheriniň «Parahat — 7» ýaşaýyş toplumynda 160 orunlyk, Bagtyýarlyk etrabynyň «Çoganly» ýaşaýyş toplumynda 320 orunlyk, Büzmeýin etrabynyň Senagat köçesiniň ugrunda 320 orunlyk, Bagtyýarlyk etrabynyň «Ýasmansalyk» ýaşaýyş toplumynda 320 orunlyk çagalar baglary açylyp ulanmaga berildi.
Mundan başga-da, Aşgabat şäheriniň «Parahat — 7» ýaşaýyş toplumynda 960 orunlyk we 720 orunlyk umumybilim berýän orta mekdepleriň, Bagtyýarlyk etrabynyň «Çoganly» ýaşaýyş toplumynda 720 orunlyk umumybilim berýän orta mekdebiň açylyş dabaralary hem ýatdan çykmajak pursatlara beslendi. 400 orunlyk umumybilim berýän döwrebap orta mekdep Lebap welaýatynyň Çärjew etrabynyň Hojaili geňeşliginiň Bekaryk obasynyň ýaşaýjylary üçin ajaýyp toý sowgady boldy. Täze açylan bilim ojaklary ýaş nesilleriňdir bilim işgärleriniň kalbyna şatlyk we buýsanç duýgularyny bagyşlady.
Ýurdumyzyň bilim edaralarynda ilkinji okuw sapagy Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylyna hem-de şu ýylda 30 ýyllygy bellenilýän hemişelik Bitaraplygymyza bagyşlandy. Bilimler dünýäsine ilkinji gezek gadam basan körpelere hormatly Prezidentimiziň hem-de Gahryman Arkadagymyzyň adyndan milli önümlerimiz bolan «Bilimli» atly noutbuk kompýuterleri sowgat berildi. Munuň özi ýaş nesiller, olaryň bilim almagy, terbiýelenmegi we hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösmegi ugrunda döwletimiziň ägirt uly işleri durmuşa geçirýändiginiň nobatdaky aýdyň güwäsidir.
* * *
Hormatly Prezidentimiziň «Ýaşlar — Watanyň daýanjy» atly kitabynda şeýle bir waka beýan edilýär: «Atam pahyr her bir wakany rowaýatdyr tymsallaryň üsti bilen berkidip gürrüň bermegi halardy. Şeýdilende, ýaňzydylýan söz aňda has mäkäm orun alýar. Rowaýatlara görä, akyldarlaryň biri: «Haýsy daragt has köp wagtlap hasyl berýär?» diýip sorapdyr. Şägirtleriniň hersi bir pikiri orta oklapdyr, ýöne jogaplaryň hiç biri akyldary kanagatlandyrmandyr. «Iň bereketli hasyl diňe nesil daragtynda bolar. Sowatly, terbiýeli, düşünjeli bir nesil ýetişdirip bilsek, halkyň onlarça asyrlyk bagtly ykbalyny kepillendirdigimizdir. Sowatly nesil geljegi sowgatly halkdyr» diýip, akyldar jogap beripdir».
Şundan ugur alsak, täze taryhy döwrümiziň nobatdaky ylhamly güýzüniň ilkinji güni — Bilimler we talyp ýaşlar güni ýaş nesillerimize berlen iň uly sowgadyň, iň beýik ynamyň baýramy boldy. Elbetde, bilim — geljegiň açary. Ylym-bilimiň ýoly bilen adamzat belent sepgitlere ýetýär. Bilim bilen kalplarymyz nurlanýar, gözýetimler giňelýär, döwletimiziň intellektual kuwwaty güýçlenýär. Şu jähetden, her bir ýaş türkmenistanlynyň güýji — bilimi, baýlygy — akyl-paýhasy, ýoly bolsa döredijilikdir.
Atamyrat ÝAZWELIÝEW,
Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň
Halkara gatnaşyklary institutynyň talyby, «Nesil».
Çeşme: «Nesil» gazeti, 09.09.2025 ý.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/7/articles/207339