Ýerli halklaryň Halkara güni
Ýerli halklar dürli medeniýetleriň, dinleriň, dil toparlarynyň wekilleri bolup, olar Ýer şaryndaky materikleriň ählisinde ýaşaýarlar. Ýerli halk düşünjesini bellibir ýerde hemişelik ýaşaýan adamlar topary diýip düşündirýärler. Olar ýaşaýyş derejesi boýunça syýasy, ykdysady, medeni ösüşiň dürli tapgyrlaryny başdan geçirýärler. Ýer planetasynda ýerli ilatlara esasy duş gelip bolýan ýerler hökmünde ewenkileri Uzak Gündogarda, eskimoslary we aleutlary Demirgazyk Amerikada we Uzak Gündogarda, saamlary Skandinawiýa ýurtlarynda we Kol ýarymadasynda, maorileri Täze Zelandiýada, indeýleri bolsa Amerikada görkezip bolar. Ýer planetasynyň ýerli ilaty 300 million adama golaýdyr. Ýerli ilatlaryň hukuklarynyň halkara derejesinde ykrar edilmegi 1957-nji ýylda Halkara Zähmet Guramasy tarapyndan kabul edilen Konwensiýadan öz gözbaşyny alyp gaýdýar. 1994-nji ýylda bolsa Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan Ýerli halklaryň Halkara gününi döretmek baradaky başlangyç öňe sürüldi. Bu teklip BA-nyň №49/214 belgili Rezolýusiýasy bilen kabul edildi.
2012-nji ýylyň 26-29-njy marty aralygynda Kýotukeýn şäherinde Saam ýokary mekdebiniň binasynda ýerli halklaryň teležurnalistleriniň Halkara konferensiýasy geçirildi. Onuň çäginde ýerli halklaryň dillerinde öz işini alyp barýan žurnalistler üçin seminarlar, master-klas sapaklary gurnaldy. Şeýle-de 2019-njy ýyl BMG tarapyndan ýerli halklaryň dilleriniň Halkara ýyly diýip yglan edildi.
Biziň bilşimiz ýaly, 1991-nji ýyldan bäri her ýylda Demirgazyk Norwegiýada Riddu Riddu festiwaly geçirilýär. Ilkibaşda bu festiwal ýerli halk bolan saam halkynyň medeniýetine bagyşlanyp gurnalýardy.
Soňlugy bilen bolsa Riddu Riddu festiwaly ýerli halklaryň medeniýetlerini baglanyşdyrýan iri baýramçylyk çäresi hökmünde bellenilmäge başlady.
1998-nji ýyldan bäri bolsa her ýyl Finlýandiýanyň Saam welaýatynda Inarada ýerli halklaryň kinofestiwalyny geçirmek däp bolup gelýär.
2009-njy ýylyň 22-nji sentýabrynda BMG-niň Sekretariaty Ýerli halklaryň Halkara gününe bagyşlap ýörite poçta markasyny goýberdi.
Sona HALYKOWA,
Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň
Halkara gatnaşyklary institutynyň
Halkara žurnalistikasy fakultetiniň talyby.