Inçekesele garşy göreşmegiň Bütindünýä güni
Inçekesele garşy göreşmegiň Bütindünýä güni – Bütindünýä saglygy goraýyş guramasynyň başlangyjy bilen 1993-nji ýylyň 24-nji martynda inçekeseli global meseleleriň biri diýip yglan etmek bilen, bu günde dünýä ýüzünde inçekeseli ýok etmek baradaky tagallalary habarly etmegi maksat edindi.
Bu sene 24-nji mart güni saýlanylmagynyň hem öz sebäbi bardyr. 1882-nji ýylyň 24-nji martynda nemes alymy, mikrobiolog Robert Koh inçekesele sebäp bolýan bakteriýanyň tapylandygyny habar bermek bilen bu keseli anyklamak we bejermek üçin has köp gözleg geçirmäge mümkinçilik döretdi.
Her ýyl bu senäni dürli şygar astynda geçirmek indi däbe öwrüldi. Bu ýyl bolsa, ýagny 2022-nji ýylda Inçekesele garşy göreşmegiň Bütindünýä güni “Inçekesele garşy göreşmek üçin serişdeleri toplamak” şygary bilen bellenilýär. Bu şygaryň mazmuny, inçekesele garşy göreşi çaltlaşdyrmak we dünýä bileleşiginiň bu keseli ýok etmek baradaky Bütindünýä saglygy goraýyş guramasynyň ählumumy saglygy goraýyş kadalaryna laýyklykda, durmuşa geçirmeli borçlaryny ýerine ýetirmek üçin gyssagly serişdeleri toplamagyň zerurlygyny aňladýar.
Ýurdumyzda ýokanç keselleriň öňüni almaklyk baradaky işleri düzgünleşdirmek maksady bilen 2021-nji ýylyň 13-nji martynda “Ýokanç keselleriň öňüni almak” hakynda Türkmenistanyň Kanuny kabul edildi. Kanunda ýokanç keselleriň öňüni almak çygrynda döwlet syýasatynyň esasy ýörelgelerini üpjün etmek, ilatyň ýokanç kesellerden goralmagy ugrunda durmuşa geçirmek we bu ugurda döwlet maksatnamasynyň işlenip düzülmegini düzgünleşdirýär hem-de ýokanç keselleriň öňüni almagyň hukuk, guramaçylyk, ykdysady we durmuş esaslaryny kesgitleýär.
Häzirki wagtda ýurdumyzda ýokanç we ýokanç däl keselleriň öňüni almak, jemgyýetiň kesellere garşy durmak ukybyny ýokarlandyrmak boýunça giň möçberli toplumlaýyn işler ýaýbaňlandyryldy.
Türkmenistan “Saglyk” Döwlet maksatnamasyny ýylyň-ýylyna üstünlikli durmuşa geçirmek bilen, öz çäginde birnäçe howply ýokanç keselleriň, şol sanda drakunkulýoz, poliomiýelit, gyzzyrma, gyzamyk we gyzylja keselleriniň ýok edilmegini gazandy. Häzirki wagtda dürli görnüşli 14 sany kesele garşy çagalara ýokary hilli waksinalary köpçülikleýin sanjym etmek çäresi ýola goýuldy. Bu işleri halkara derejesinde alyp barmak maksady bilen ýurdumyz köp sanly halkara guramalary bilen ýakyndan hyzmatdaşlyk saklap, BMG-niň we onuň iri düzümleriniň – Bütindünýä saglygy goraýyş guramasynyň, Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) we beýleki guramalaryň giň ykrarnamasyna mynasyp boldy.
Satlykdurdy HUDAÝBERDIÝEW,
Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň
Halkara gatnaşyklary institutynyň
Halkara hukugy fakultetiniň III ýyl talyby.