Türkmenistan parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany
2024-nji ýylyň 27-nji dekabrynda Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow 2025-nji ýylyň şygaryny «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmek barada Türkmenistanyň Mejlisiniň agzalarynyň teklibini goldady. Degişli teklip Ministrler Kabinetiniň we Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň giňişleýin mejlisinde aýdyldy.
Mälim bolşy ýaly, Türkmenistanyň başlangyjy boýunça Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan «2025-nji ýyl — Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» atly Kararnama biragyzdan kabul edildi.
Bilşimiz ýaly, Türkmenistan ýurdumyzyň parahatçylyk syýasaty türkmen halkynyň taryhynda asyrlar boýy dowam edip gelýän özboluşly aýratynlykdyr. Türkmenistan döwleti beýleki halklar bilen ylalaşykly, arkalaşykly ýaşamagyň we bir-biregi goldamagyň, hemaýat bermegiň, dost-doganlygyň, parahatçylygyň ýokary nusgasyny görkezýär. Bu gün ata Watanymyzda hoşniýetli goňşuçylyk däplerine eýerip gelen türkmen halkynyň parahatçylyk taglymatynyň berk binýady tutuldy. Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan ykrar edilen ilkinji Bitarap döwlet bolmagy diňe bir sebitde däl, eýsem, bütin dünýäde taryhy zerurlyk bolup orta çykdy. Bu belent dereje dünýä halklarynyň arasyndaky gatnaşyklaryň belent nusgasy boldy. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe eziz Watanymyzyň içeri syýasaty «Döwlet adam üçindir!» diýlen baş ýörelgeden ugur alýan bolsa, daşary syýasy ýörelgämiz «Açyk gapylar», bitaraplyk syýasatymyzdan ugur alýar. 1995-nji ýylyň 12-nji dekabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Kararnama kabul edildi. Türkmenistanyň Bitaraplyk we parahatçylyk söýüjilik ýörelgelerine ygrarlydygy, dünýäniň syýasy giňişliginde mynasyp orun tutýandygy, ykdysady taýdan kuwwatlydygy, syýasy taýdan durnukly hem asudadygy, sebit we halkara gatnaşyklaryna işjeň gatnaşýandygy, ynamdar hyzmatdaş hökmünde dünýä ýurtlarynyň arasynda uly meşhurlyga eýe bolýandygy nazara alnyp, 2015-nji ýylyň 3-nji iýunynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 69-njy mejlisinde «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Rezolýusiýa ikinji gezek 193 sany BMG-ä agza döwletleriň biragyzdan goldamagynda kabul edildi.
Ýeri gelende bellesek, 2017-nji ýylyň 2-nji fewralynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 71-nji mejlisinde her ýylyň 12-nji dekabry «Halkara Bitaraplyk güni» diýip yglan etmek barada Rezolýusiýasy kabul edildi. Munuň özi Türkmenistanyň Bitarap döwlet hökmünde dünýäniň sazlaşykly ösüşine işjeň goşant goşýandygynyň subutnamasydyr.Şeýle hem, Türkmenistanyň Konstitusiýasy we onuň esasynda hereket edýän milli kanunçylygyň ulgamy biziň döwletimiziň halkara işlerine işjeň gatnaşmagynyň hem-de onuň umumydünýä syýasy-hukuk giňişligine goşulyşmagyna binýatlyk esas bolup durýar. Şol bir wagtyň özünde Türkmenistanyň halkara gatnaşyklarynyň kanunçylyk we şertnama-hukuk binýady bütewi ulgamy emele getirmek bilen, ýurdumyzyň daşary syýasatyny we diplomatiýasyny üstünlikli alyp barmak üçin zerur şertleri üpjün edýär. Bu ulgam halkara konwensiýalarynyň we şertnamalarynyň, şeýle hem ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn esasda gol çekilen resminamalaryň toplumyny hem öz içine alýar. Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 9-njy maddasyna laýyklykda, “Türkmenistan dünýä bileleşiginiň doly hukukly subýekti bolup, daşary syýasatda hemişelik bitaraplyk, beýleki ýurtlaryň içerki işlerine gatyşmazlyk, güýç ulanmakdan we harby bileleşiklere hem birleşmelere gatnaşmakdan ýüz döndermek, sebitiň ýurtlary we dünýäniň ähli döwletleri bilen parahatçylykly, dostlukly we özara bähbitli gatnaşyklaryň ösmegine ýardam etmek ýörelgelerine eýerýär. Türkmenistan halkara hukugynyň umumy ykrar edilen kadalarynyň ileri tutulmagyny ykrar edýär’’ diýlip bellenilýär.
Halkara giňişliginde hoşniýetli gatnaşyklary, parahatçylyk söýüjilikli syýasaty dabaralandyrýan Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak bolsun, beýik işleri rowaçlyklara beslensin!
Eneş GURBANDURDYÝEWA,
Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň
Halkara gatnaşyklary institutynyň
Halkara hukugy fakultetiniň I ýyl talyby.