Garaşsyzlyk ýyllarynda sanly bilim ulgamy - ösüşleriň kämil ýolunda
«Garaşsyzlyk, Bitaraplyk - ösüşiň goşa ganaty» atly
çeper-publisistik makalalar bäsleşigine
Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň bellenilýän «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda Mähriban Arkadagymyzyň baştutanlygynda Türkmenistan döwletimiz syýasatda, ykdysadyýetde, ylym-bilimde ösüşleriň belent sepgitlerine eýe bolup, ýurdumyzyň dünýä ýüzünde abraý-mertebesi, şan-şöhraty barha belende galýar.
Hormatly Prezidentimiz mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramynyň öňüsyrasynda Paýtagtymyzyň Maslahat köşgünde Bilimler we talyp ýaşlar güni hem-de täze okuw ýylynyň başlanmagy mynasybetli talyplar we okuwçylar bilen umumy okuw sapagyny geçdi. Baýramçylyk güni Gahryman Arkadagymyzyň talyplar we okuwçylar bilen geçiren duşuşygy ähli ýaş türkmenistanlylar üçin ýatdan çykmajak taryhy waka we öwüt-nesihat terbiýe mekdebine öwrüldi. Arkadag Prezidentimiziň umumy okuw sapagynyň dowamynda Bitarap Watanymyzyň depginli ösüş we giň möçberli özgertmeler ýoly bilen milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda gazanýan üstünlikleri we ýetilýän belent sepgitleri baradaky çuňňur mazmunly çykyşy ýaş nesilleriň ruhuny galkyndyrdy we watançylyk söýgüsini has-da artdyrdy.
Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary netijesinde ýurdumyzyň bilim ulgamy täze ösüşlere, özgerişlere eýe bolýar. Dünýä ylmynyň iň soňky gazanan tehnologiýalary bilen üpjün edilen çagalar baglary, orta, orta hünär we ýokary okuw mekdepleriniň täze binalary yzygiderli gurlup, ulanmaga berilýär. Ýaşlaryň hak howandary Gahryman Arkadagymyzyň adyndan ak mekdeplere ilkinji gezek gadam basýan mekdep okuwçylaryna kompýuterleriň sowgat berilmegi bagtyýar çagalary has-da buýsandyrýar. Hormatly Prezidentimiz tarapyndan 1-nji synpa gadam basýan mekdep okuwçularyna kompýuter sowgatlarynyň berilmegi, orta, orta hünär we ýokary okuw mekdeplerinde kompýuter sowatlylygynyň yzygiderli kämilleşdirilmegi örän uly ähmiýete eýedir we ykdysadyýetiň ähli pudaklaryny sanly ulgama geçirmegiň berk binýadydyr.
Arkadag Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda bilim ulgamyň işini döwrebap derejede guramaga, oňa innowasion tehnologiýalary ornaşdyrmaga, ýaşlara berilýän bilimiň hilini ýokarlandyrmaga gönükdirilen sanly bilim ulgamyny kemala getirmek ugrunda göz öňünde tutulan maksatlar üstünlikli durmuşa geçirilýär. Bilim ulgamynyň ähli basgançaklarynyň maddy-enjamlaýyn, ylmy-usuly binýady yzygiderli pugtalandyrylýar. Şeýle hem, ýurdumyzyň innowasion ösüşlerine esaslanyp inžener-tehniki we tehnologiýa ugurly ýokary okuw mekdeplerinde sanly ykdysadyýetiň talaplaryna laýyk gelýän maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalary boýunça täze hünärler girizilýär we hünär maglumatlaryndan netijeli peýdalanmaga, täzeçe, döredijilikli pikirlenmäge, sanly tehnologiýalaryndan baş çykarmaga ukyply ýokary hünär derejeli hünärmenler taýýarlanylýar.
Häzirki wagtda «Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasyny» durmuşa geçirmek boýunça uly işler alnyp barylýar. Biziň ýokary okuw mekdebimiz bolan Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we informatika institutynda sanly bilim ulgamyny kämilleşdirmek üçin ähli mümkinçilikler döredilýär. Muňa mysal edip «Türkmenaragatnaşyk» agentligi tarapyndan ýokary okuw mekdebiniň binýadynda döredilen «Sanly çözgüt — IT-meýdança» hojalyk jemgyýeti aýratyn bellenilmäge mynasypdyr. IT-meýdançada dünýä tejribesiniň gazanan üstünliklerine esaslanýan maglumat tehnologiýalaryny ulanmak arkaly, sanly hyzmatlary hödürlemegiň ähli basgançaklaryny ýokary hilli elektron maglumatlar bilen üpjün etmek, sanly hyzmatlaryň hilini ýokarlandyrmak, sanly maglumat gorunyň hemmeler üçin elýeterliligini gazanmak boýunça köp ugurly işler amala aşyrylýar. Bu ýerde ýerine ýetirlen işlerň hatarynda awtomatlaşdyrylan ýyladyşhana, kömekçi robot, akylly öý ulgamy, IP týuner, hyýaly tejribehana ýaly başgada birnäçe taslamalary getirmek bolar. Şeýle hem, professor-mugallymlar we talyp ýaşlar tarapyndan sanly bilim ulgamynyň tor programma üpjünçiligi döredilýär, onuň binýadynda sanly bilim portallary işlenip taýýarlanylýar we önümçiligiň dürli ugurlary bilen gatnaşyklar ýola goýulýar.
Ýokary okuw mekdebimiz sanly bilim ulgamyny ornaşdyrmak we kämilleşdirmek boýunça halkara taslamalara hem gatnaşýar. Şeýle hem, elektron kitaphana gory yzygiderli baýlaşdyrylýar, mugallymlar tarapyndan dersler boýunça döwrebap elektron okuw-usuly gollanmalar işlenip taýýarlanylýar we taýýarlanan okuw gollanmalar hem-de kitaplar sanly görnüşde ýokary okuw mekdebimiziň elektron kitaphanasynda ýerleşdirilýär. Elektron kitaphanany kämilleşdirmekde professor-mugallymlar tarapyndan täze maglumatlar bilen başlangyç elektron maglumat gorunyň üstüni ýetirmek işi yzygiderli dowam etdirilýär. Eziz Watanymyzyň ykdysadyýetiň ähli pudaklaryna giňden ornaşdyrylýan täze maglumat tehnologiýalary gelejekki hünärmenlere saýlap alnan hünärini tutanýerli öwrenmäge, yhlasly okamaga, giň dünýägaraýyşly, il-güne peýdaly ynsanlar bolup ýetişmäge, döredijilikli we tutanýerli zähmet çekip ylmy-amaly önümçilikde ukybyňy has-da artdyrmaga ruhlandyrýar.
Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda öýjükli aragatnaşygy, telewideniýäni ösdürmek, internetiň elýeterliligini giňeltmek, hemra aragatnaşygynyň we sanly serişdeleriň mümkinçiliklerinden doly peýdalanmak hem-de ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ähli ulgamlaryna sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak babatda giň gerimli işler alnyp barylýar. Ýurdumyzda sanly ykdysadyýete geçmekde ulgamlaýyn we toplumlaýyn çäreler, ýagny internet saýtlarynyň üsti bilen howa we demir ýol ulag gatnawlarynyň ýol peteklerini satyn almagyň, telefon, IP telewizor tölegleriniň, jemagat, önümçilik, bank hyzmatlarynyň, ýaşaýyş jaý, elektrik, ýylylyk energiýasy, suw hem-de dükanlardan satyn alnan harytlaryň, şäher we şäherara awtobus gatnawlarynyň ýol tölegleriniň nagt däl hasaplaşyk görnüşleri durmuşa geçirilýär. Innowasion ösüş ýoly bilen ynamly öňe barýan ýurdumyzda sanly ykdysadyýete geçmekde sanly tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy, döwrebap enjamlaryň, maglumat serişdeleriniň netijeli ulanylmagy we programma üpjünçiligi dünýä ykdysadyýeti bilen aýakdaş ösmäge ýardam bermek bilen bir hatarda jemgyýetiň intellektual derejesiniň kämilleşmegine itergi berýär. Ýaşlara okamaga, öwrenmäge ösen innowasion tehnologiýalardan oňat baş çykarmaga ähli mümkinçilikleri döredip berýän mähriban Arkadagymyza köp sagbolsun aýdýarys. Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömriniň uzak, başynyň dik bolmagyny, il-ýurt bähbitli alyp barýan döwletli işleriniň elmydama rowaçlyklara beslenmegini arzuw edýäris!
Muhammet WELLEKOW,
Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we informatika institutynyň
Senagat elektronikasy hünäriniň 1-nji ýyl talyby