ÝOKARY OKUW MEKDEPLERI ÜÇIN «HALKARA ULAG ULGAMY» OKUW KITABY NEŞIR EDILDI
Türkmenistan dünýäniň dürli yklymlaryna ýakyn, ösen ykdysady merkezleriň aralygynda ýerleşmek bilen, ýurdumyzda ulag aragatnaşygynyň ähli görnüşlerini ösdürmäge uly mümkinçilikler bar. Şol sebäpli-de, ulaglar pudagy türkmen diplomatiýasynyň hemişe üns merkezinde bolup, täze üstaşyr geçelgeleri döretmek, Türkmenistany kontinentde uly ähmiýeti bolan iri ulag merkezine öwürmek boýunça başlangyçlary durmuşa geçirmek ugrunda netijeli işler alnyp barylýar.
Häzirki wagtda Türkmenistan geografiki taýdan amatly ýerde – gatnaw ýollarynyň strategiki ähmiýetli çatrygynda ýerleşmek bilen, köpugurly halkara ulag-üstaşyr we logistika düzümlerini kemala getirmek boýunça iri möçberli, milli we sebit ähmiýetli taslamalary amala aşyrmak babatda başlangyçlary öňe sürýär we durmuşa geçirýär. Bu taslamalar uly ýük akymlarynyň, şol sanda üstaşyr ýükleriň geçýän aralyklaryny we ýola sarp edilýän wagty düýpli gysgaltmak bilen, Aziýa we Ýewropa döwletleriniň arasyndaky söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy hil taýdan täze derejä çykarmaga mümkinçilik berýär.
Şolaryň esasynda ýaňy-ýakynda ýokary okuw mekdepleri üçin neşir edilen “Halkara ulag ulgamy” okuw kitabynyň (awtory: P.Çaryýew – A.: Türkmen döwlet neşirýat gullugy) 1-nji bölüminde geljekki hünärmenleri taýýaralamakda dünýäniň halkara ulag hyzmatdaşlygynyň dürli ugurlary boýunça giňişleýin maglumatlar getirilýär. Çünki Birleşen Milletler Guramasynyň ýöriteleşdirilen edaralary, Halkara ekspeditorçylyk assosiasiýalaryň federasiýasy, Howa ulaglarynyň Halkara Assosiasiýasynyň, Raýat awiasiýanyň halkara guramasy, Awtomobil ulaglarynyň halkara bileleşigi, Demir ýollarynyň hyzmatdaşlyk guramasy, Halkara deňiz guramasy we beýleki iri halkara ulag guramalaryň alyp barýan işleri barada çuňňur öwrenmeklik zerur bolup durýar.
Okuw kitabyň 2-nji bölüminde ulag ulgamy boýunça halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek maksady bilen, ulaglary kadalaşdyrýan birnäçe ulag resminamalarynyň we konwensiýalaryň birnäçe görnüşleri barada giňişleýin düşündirilýär. Geljekde ýurdumyzda hereket edýän halkara konwensiýalarynyň öňde goýýan wezipeleriniň doly we netijeli amala aşyrylmagyny gazanmak arkaly üstaşyr ulag gatnawlary boýunça ikitaraplaýyn, sebitara we sebitleýin ylalaşyklara gatnaşyjylar bilen düzgünnamalary hem-de resminamalary ylalaşmagy, ýönekeýleşdirmegi we standartlaşdyrmagy amala aşyrmagyň hukuk binýady barada giňişleýin maglumatlar berilýär.
Okuw kitabynyň 3-nji bölüminde häzirki döwürde Türkmenistanyň sebitde birnäçe iri ulag geçelgeleri: Orta Gündogary Ýewropa bilen baglanyşdyrýan «Owganystan–Türkmenistan–Azerbaýjan–Gruziýa–Türkiýe» halkara multimodal ulag-üstaşyr geçelgesi, Orta Aziýa – Ýakyn Gündogar ugry boýunça «Özbegistan–Türkmenistan–Eýran–Oman» ulag-üstaşyr taslamasy, Hazar deňzi – Gara deňzi halkara ulag ugry boýunça «Türkmenistan–Azerbaýjan–Gruziýa–Rumyniýa» halkara ulag geçelgesi, Aziýa-Ýuwaş umman sebitinden Merkezi Aziýa we Kawkazyň üsti bilen Ýewropa çykýan «Hytaý – Gyrgyzystan – Özbegistan – Türkmenistan – Azerbaýjan – Gruziýa – Türkiýe – Ýewropa» multimodal ulag geçelgesi, Demirgazyk – Günorta ulag geçelgesi «Gazagystan – Türkmenistan –Eýran» halkara demir ýolunyň mümkinçilikleri, Gündogar – Günbatar ugur boýunça «Türkmenistan – Owganystan – Täjigistan» demir ýolunyň ugurlar boýunça ulag üstaşyr taslamalarynyň ykdysady ähmiýeti barada giňişleýin düşündirilýär.
Bulardan başga-da, okuw kitabynda giriş we edebiýatlaryň sanawy, Halkara ulag guramalaryň resmi saýtlary barada maglumatlary, şeýle-de rus we iňlis dillerinde guramalaryň gysgalytmalarynyň sanawy ýerleşdirilendir. Okuw kitabyndan halkara ykdysady gatnaşyklary, şeýle-de ulag ulgamynda taýýarlanýan hünärlerde talyplar, halkara ykdysady meseleler bilen gyzyklanýanlar peýdalanyp bilerler.
Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň
okuw kitaplaryny taýýarlamak we neşir işleri bölümi
Çeşme: