Türkmenistanyň BMG-sy bilen hyzmatdaşlygy
Türkmenistanyň daşary syýasat ugrunyň ileri tutulýan ugry bolup Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlygy bolup durýar. BMG-ny strategiýa hyzmatdaş hökmünde saýlamagy kanuna laýykdyr we çuň dünýägaraýyş sebäpleri bardyr. Olaryň esasynda – ozaly bilen Merkezi Aziýada sazlaşykly we durnukly döwletara gatnaşyklarynyň gurulmagy, sebitleýin parahatçylygy we howpsuzlygy saklamagyň berk mehanizmini döretmek ugrunda, Türkmenistanyň uzak möhletleýin maksatlarynyň BMG-niň meseleleri bilen gabat gelmegidir. Hut BMG-na daýanyp, onuň arsenalynda bar bolan hukuk, syýasy-diplomatik gurallaryna, Türkmenistanyň pikiri boýunça, halkara bileleşigiň we ilkinji nobatda bu maksatlara ýetmek üçin gönükdirilen sebitiň öz döwletleriniň işi gurulmalydyr.
BMG bilen ýakyn, köp meýilnamalaýyn hyzmatdaşlyk Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasat ugrunyň gürrüňsiz ähmiýetini artdyrýar. Türkmenistan BMG-ny global özara gatnaşygynyň ähli häzirki zaman ulgamynyň esasy guraly, dünýä giňişliginde parahatçylygy we bähbitleriň deňagramlylygyny, global howpsuzlygyň bar bolan ulgamynyň durnuklylygyny goramagyň we saklamagyň kepili hökmünde görýär diýip ençeme gezek mälim etdi.
Muňa subutnama hökmünde iri halkara guramalaryň münberlerinden yglan edilen wajyp ýaraşdyryjy başlangyçlary, şeýle hem milli bähbitleri we geljegiň ählumumy baş ýörelgesini nazara alyp, gurulan döwletara özara gatnaşyklaryň täze ulgamyny emele getirmeklige gönükdirilen Türkmenistanyň halkara giňişliginde konstruktiw ädimleri bolup durýar.
Mälim bolşy ýaly, geçen ýylyň 21-nji martynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy ýurdumyzyň başlangyjy esasynda, 86 döwletiň awtordaşlygynda öňe sürlen degişli Kararnamany biragyzdan kabul etdi. Bu resminama türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň halkara gatnaşyklaryň täze filosofiýasy hökmünde öňe süren “Dialog — parahatçylygyň kepili” atly başlangyjynyň logiki dowamy hem-de onuň iş ýüzünde durmuşa geçirilýändiginiň nyşany boldy. Şunlukda, ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllygyna beslenip, “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” şygary astynda geçýän 2025-nji ýyl Watanymyzyň şöhratly taryhyna ajaýyp sahypa bolup ýazylar.Şu mynasybetli ýylyň dowamynda dürli çäreleriň, maslahatlaryň, dabaralaryň geçirilmegi meýilleşdirilýär. Türkmenistanyň Prezidentiniň Permanyna laýyklykda, olaryň ýokary derejesini üpjün etmek maksady bilen, guramaçylyk döwlet topary döredildi.
Şu ýylda hem, Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygyna eýe bolmagynyň 30 ýyllygynyň Birleşen Milletler Guramasynyň esaslandyrylmagynyň 80 ýyllygy bilen gabat gelmeginde çuňňur many bar. BMG bilen strategik hyzmatdaşlyk döwletimiziň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugry bolup durýar. Türkmenistanyň halkara gün tertibiniň möhüm meseleleri boýunça jogapkärçilikli we başlangyçly çemeleşmesi Milletler Bileleşiginiň ýokary bahasyna eýe boldy. Şunda ýurdumyzyň BMG-niň düzüm birliklerine, şol sanda onuň iri wekilçilikli düzümi bolan Baş Assambleýanyň sessiýalarynyň wise-başlyklygyna birnäçe gezek saýlanylmagy hem bellenilmäge mynasypdyr.
XXI asyrda halkara wakalaryň ösüşiniň esasy meýilleri we olar bilen bagly parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmek meseleleri çagyryşlaryň we howplaryň öňüni almak boýunça dünýä bileleşiginiň özara baglanyşygynyň täze we netijeli görnüşini gözlemek we durmuşa geçirmek zerurlygyna sebäp boldy. Bu nukdaýnazardan Türkmenistana dawaly ýagdaýlaryň öňüni almak babatda syýasy we guramaçylyk mümkinçiligi bolan, wajyp sebitleýin ýaraşdyryjy merkeziň statusy ymykly berkidildi.
Dürli BALLYÝEWA,
Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň
Halkara gatnaşyklary institutynyň
Halkara hukugy we deňeşdirme hukuk öwreniş
kafedrasynyň müdiriniň w.ý.ý., uly mugallym.