“Parahatçylygyň ýaş çaparlary” akyl-paýhas bäsleşiginiň I saýlama tapgyrynyň 5-nji oýny
Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň garamagyndaky Ýaş diplomatlaryň mekdebi tarapyndan mekdep okuwçylarynyň arasynda “Parahatçylygyň ýaş çaparlary” akyl-paýhas bäsleşiginiň I saýlama tapgyrynyň 5-nji oýnunyň 2022-nji ýylyň 10-njy martynda «Horezmşalar döwletiniň daşary syýasaty we diplomatik däpleri» temasy boýunça geçirilýänligini mälim edýäris.
Şunuň bilen baglylykda, bäsleşigiň I saýlama tapgyrynyň 5-nji oýnuna gatnaşmaga hukuk gazanan okuwçylara degişli edebiýatlary okamagy maslahat berýäris.
1. Gurbanguly Berdimuhamedow. Janly rowaýat. – A.: Türkmen döwlet neşirýat gullugy, 2011.
2. Gurbanguly Berdimuhamedow. Döwlet guşy. Roman. – A.: Türkmen döwlet neşirýat gullugy, 2013.
3. Gurbanguly Berdimuhamedow. Parahatçylyk sazy, dostluk, doganlyk sazy. – A.: Türkmen döwlet neşirýat gullugy, 2016.
4. Gurbanguly Berdimuhamedow. Türkmenistan Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi. I neşir. – A.: Türkmen döwlet neşirýat gullugy, 2017.
5. Gurbanguly Berdimuhamedow. Türkmenistan Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi. II neşir. – A.: Türkmen döwlet neşirýat gullugy, 2018.
6. Gurbanguly Berdimuhamedow. Türkmenistan – Bitaraplygyň mekany. – A.: Türkmen döwlet neşirýat gullugy, 2020.
7. Abdyrahman ibn Jöwzi. Danalaryň kitaby. – A.: Miras‚ 2008.
8. Abdyýew Ş. Köneürgenç rowaýatlary. – Aşgabat, 1993.
9. Atamälik Jüweýni. Älemi eýeleýjiniň taryhy. I-II jiltler. – A.: Miras, 2005.
10. Garly A. Daglaryň bürgüdi, sähranyň gurdy. Jelaleddin Horezmşa hakynda taryhy esasly söhbet. // Edebiýat we sungat. – 2020. – 9 okt.
11. Gündogdyýew Ö. Türkmen diplomatiýasynyň taryhyndan. – A.: Ylym, 2002.
12. Gurbangeldiýew J. Jelaleddin Meňburun hem türkmeniň harby sungaty. // Kitapda: Beýik Saparmyrat Türkmenbaşy nesliniň ylmy gadamlary. – A.: Ylym, 2007, – 294-296 s.
13. Gurbangeldiýew J. Abu Muzaffar Alaeddin Jelaleddin Atsyz — URL: http://kitapcy.ml/news/senin_yasynda_2_makalanyn_dowamy/2019-01-31-4904. 31.01.2019.
14. Gurbangeldiýew J. Abu Muzaffar Alaeddin Jelaleddin Atsyz (SENIŇ ÝAŞYŇDA ata-babalarymyz okamak, öwrenmek, gurmak, döretmek boýunça dünýä nusgalyk işleri amala aşyrdylar). // Nesil. – 2018. – 25 dek.
15. Gurbangeldiýew J. Alaeddin Muhammet (SENIŇ ÝAŞYŇDA ata-babalarymyz okamak, öwrenmek, gurmak, döretmek boýunça dünýä nusgalyk işleri amala aşyrdylar). // Nesil. – 2019. – 5 ýanw.
16. Gurbangeldiýew J. Alym, edebiýatçy, şahyr (Mahmyt Zamahşary hakda) // Watan. – 2007. – 10 mart.
17. Gurbangeldiýew J. Anuşteginogullary (Horezmşalar) döwleti // Esger. – 2000. – 24 few.
18. Gurbangeldiýew J. Horezm — orta asyr kerwen ýollarynyň çatrygynda // Kitapda: «Mahmyt Zamahşary we Gündogaryň ylmy-edebi galkynyşy». Halkara ylmy maslahatyň nutuklarynyň gysgaça beýany. – Aşgabat, 2007, – 125-126 s.
19. Gurbangeldiýew J. Horezmin humaýy Hansoltan. // Gurbansoltan eje. – 2008. – №11. – 34-35 s.
20. Gurbangeldiýew J. Horezmşa Il Arslan — URL: http://kitapcy.ml/news/senin_yasynda_2_makalanyn_dowamy/2019-01-31-4904. 31.01.2019
21. Gurbangeldiýew J. Horezmşa Tekeş — URL: http://kitapcy.ml/news/senin_yasynda_2_makalanyn_dowamy/2019-01-31-4904. 31.01.2019.
22. Gurbangeldiýew J. Jelaleddin hem türkmeniň harby sungaty // Esger. – 2005. –24 noý.; – 2005. – 1 dek.
23. Gurbangeldiýew J. Jelaleddin kibi ärli türkmensiň // Türkmenistan. - 2020, - 19 noý.
24. Gurbangeldiýew J. Jelaleddin Meňburun (SENIŇ ÝAŞYŇDA ata-babalarymyz okamak, öwrenmek, gurmak, döretmek boýunça dünýä nusgalyk işleri amala aşyrdylar). // Nesil. – 2019. – 15, 17, 19 ýanw.
25. Gurbangeldiýew J. Jelaleddin Meňburun // https://www.edebi.net/index.php/tuerkmenistan-edebiyat/6895-jumamyrat-gurbangeldiyew-jelaleddin-menburun
26. Gurbangeldiýew J. Köneürgenç alymlary. 1) Dünýä algebra ylmyny beren alym (Al-Horezmi) // Aşgabat. – 2006. – 4 maý.
27. Gurbangeldiýew J. Köneürgenç alymlary. 2) Globusy ýasan adam (Abu Reýhan Biruny) // Aşgabat. –2006. – 4,6,11,16 maý.
28. Gurbangeldiýew J. Köneürgenç alymlary. 3) «Zamahşary dünýä ýaýýar keremin» // Aşgabat. – 2006. – 25 maý.
29. Gurbangeldiýew J. Köneürgenç alymlary. 4) Beýik watançy pir (Şyh Nejmeddin Kubra) // Aşgabat. – 2006. – 25 maý.
30. Gurbangeldiýew J. Köneürgenç arap syýahatçysy Ibn Battutanyň gözi bilen // Kitapda: «Baky Bitarap Türkmenistan — UNESKO: taryhy-medeni gymmatlyklara baha bermek we dünýä mirasynyň ýadygärliklerini gorap saklamagyň ýollaryny kesgitlemek». Halkara ylmy maslahatyň nutuklarynyň gysgaça beýany. – Aşgabat, 2006, 187-188 s.
31. Gurbangeldiýew J. Köneürgenç rowaýatlary // Garagum. – 2007. – №2. – 149-167 s. – 2007. – №3. – 149-167 s.
32. Gurbangeldiýew J. Köneürgenç soltanlary (Alaeddin Muhammet) // Türkmen dünýäsi. – 2010. – 9 sent.
33. Gurbangeldiýew J. Köneürgenç soltanlary (Anuş hökümdar, Kutbeddin Muhammet) // Türkmen dünýäsi. – 2010. – 8 iýul.
34. Gurbangeldiýew J. Köneürgenç soltanlary (Jelaleddin Meňburun) // Türkmen dünýäsi. – 2010. – 9 sent.
35. Gurbangeldiýew J. Köneürgenç türkmenleriniň döwlet dolandyryş dessury. // Beýik Türkmenbaşy nesli. – 2004. – 15 ýan.; 22 ýan.
36. Gurbangeldiýew J. Köneürgenç türkmenleriniň döwletiniň harby ulgamy. // Esger. – 2006. –19 ýanw.
37. Gurbangeldiýew J. Kutbeddin Muhammet — URL: http://kitapcy.ml/news/senin_yasynda_2_makalanyn_dowamy/2019-01-31-4904. 31.01.2019.
38. Gurbangeldiýew J. Kutbeddin Muhammet (SENIŇ ÝAŞYŇDA ata-babalarymyz okamak, öwrenmek, gurmak, döretmek boýunça dünýä nusgalyk işleri amala aşyrdylar). // Nesil. – 2018. – 22 dek.
39. Gurbangeldiýew J. Möwçli deňze meňzedilen şäher (Köneürgenç arap syýahatçysy Ibn Battutanyň gözi bilen) // BeýikTürkmenbaşy nesli. – 2006. – 13 maý.
40. Gurbangeldiýew J. Musa al-Horezmi — URL: http://kitapcy.ml/news/senin_yasynda/2019-01-07-4515. 07.01.2019
41. Gurbangeldiýew J. Nejmeddin Kubra (SENIŇ ÝAŞYŇDA ata-babalarymyz okamak, öwrenmek, gurmak, döretmek boýunça dünýä nusgalyk işleri amala aşyrdylar). // Nesil. – 2019. – 10 ýanw.
42. Gurbangeldiýew J. RAWYLAR ANDAG ROWAÝAT KYLARLAR KIM Köneürgenç hakda halk hakydasynda saklanyp galan rowaýatlar // WATAN. – 2007. – 9 ýanw.
43. Gurbangeldiýew J. Reşideddin Watwat (SENIŇ ÝAŞYŇDA ata-babalarymyz okamak, öwrenmek, gurmak, döretmek boýunça dünýä nusgalyk işleri amala aşyrdylar). // Nesil. – 2018. – 27 dek.
44. Gurbangeldiýew J. Soltan Sanjaryň we Atsyzyň döwründe beýik Seljuk şadöwleti bilen Köneürgenç türkmenleriniň döwletiniň arasyndaky harby-syýasy we diplomatiki gatnaşyklar. // Kitapda: «Seljuklar döwrüniň edebiýaty we medeniýeti». Halkara ylmy maslahatyň nutuklarynyň gysgaça beýany. – Aşgabat, 2009, 113-114 s.
45. Gurbangeldiýew J. Soltan Sanjaryň we Atsyzyň döwründe beýik Seljuk şadöwleti bilen Köneürgenç türkmenleriniň döwletiniň arasyndaky harby-syýasy we diplomatiki gatnaşyklar // Kitapda: «Seljuklar döwrüniň edebiýaty we medeniýeti». Halkara ylmy maslahatyň nutuklarynyň gysgaça beýany. – Aşgabat, 2009, 113-114 s.
46. Gurbangeldiýew J. Tekeş (SENIŇ ÝAŞYŇDA ata-babalarymyz okamak, öwrenmek, gurmak, döretmek boýunça dünýä nusgalyk işleri amala aşyrdylar). // Nesil. – 2019. – 2 ýanw.
47. Gurbangeldiýew J. Watan goran beýik pir (Nejmeddin Kubra hakda) // Diýar. – 2008. – №8. – 34-35 s.
48. Gurbangeldiýew J. Zenanlaň kalbynyň soltany (Jelaleddin Meňburnuň aýallary hakda) // Gurbansoltan eje. – 2006. – №9. – 28-29 s.
49. Гурбангельдыев Дж. Город прекрасный, город счастливый (Куняургенч глазами арабского путешественника Ибн Баттуты) // Нейтральный Туркменистан. – 2006. – 9 март.
50. Halimow N. Gadymy Ürgenje syýahat. – A.: Ylym‚ 1986.
51. Ibn Esir Y. Kämil taryh, I, II, III jiltler. –A.: Türkmenistanyň milli medeniýet «Miras» merkezi, 2005.
52. Ibn Esir. Kämil taryh. –Aşgabat, «Miras»‚ 2005, I, II, III jiltler.
53. Janbekow K. Kätiplik sungaty ýa-da orta asyr türkmen diplomatiýasy. // Türkmenistanyň daşary syýasaty we diplomatiýasy. 2013. №2.
54. Janbekow K. Milli medeniýetimiziň täze tapylan ajaýyp edebi-ruhy gymmatlyklary. – A.: Ylym, 2016. – S. 253-280.
55. Janbekow K. Ötgür söz ussady. – A.: Miras, 2004. – S. 171-184.
56. Janbekow K. Reşideddin Watwat we onuň golýazma mirasy. Milli golýazmalar institutynyň işleri I. Makalalar ýygyndysy. – Bursa, 2013.
57. Janbekow K. Reşideddin Watwatyň ylmy edebi mirasy. // Miras, 2011. № 1.
58. Janbekow K. Röwşen geljegiň taryhy kökleri. // Garagum. 2011. №2.
59. Janbekow K. Şanly geçmiş. // Garagum. 2016. №4.
60. Janbekow K. Soltan Jelaleddin – watansöýjüligiň we merdanalygyň nusgasy. // Türkmenistanda Ylym we tehnika. 2021. №3.
61. Janbekow K. Soltan Jelaleddiniň Hindistandaky hökümdarlygy. // Garagum. 2021. №5.
62. Janbekow K. Soltan Sanjar bilen horezmşa Atsyzyň gatnaşyklary. // Miras, 2021. №2.
63. Janbekow K. Türkmen harby sungaty golýazma çeşmelerinde. // Milli goşun. 2009. №2.
64. Muhammet Nesewi. Soltan Jelaleddin Meňburnuň ömür beýany. – A.: 2001.
65. Reşideddin Watwat. Resmi hatlar. – A.: Miras‚ 2004.
66. Tagandurdyýewa G. Hansoltan – Horezmşalar nesilşalygynyň meşhur zenany // Türkmen dünýäsi. – 2016. –10mart.
67. Umumy bilim berýän orta mekdepleriniň 5-11-nji synplary üçin Türkmenistanyň taryhy” we “Dünýä taryhy” kitaplarynyň bäsleşigiň I tapgyrynyň IV oýnunyň temasy bilen baglanyşykly maglumatlar.
68. Ýazberdiýew A. Gürgenç – Gündogaryň orta asyrlar döwrüniň ylmy we medeni merkezi. – A.: TDNG, 2018.
69. Ýazberdiýew A. Köneürgenjiň orta asyr kitaphanalary. // «Miras žurnaly, №1, 2006.
70. Ýazberdiýew A. Türkmenistan dünýä medeniýetiniň gadymy ojagydyr. – A.: TDNG, 2011.
71. Zamahşary Mahmyt. Dıwan. – A.: Miras‚ 2007.
72. Zamahşary Mahmyt. Ýagşyzadalaryň bahary. – A.: Miras‚ 2004, I–VI jiltler.
73. 15 фактов о завоевании Хорезма монголами - http://kitapcy.com/news/15_faktov_o_zavoevanii_khorezma_mongolami/2021-06-28-16319
74. Okasaňyz Massagetleň taryhyn... - http://kitapcy.com/news/okasanyz_massagetlen_taryhyn/2021-01-30-13445
75. Zamanasynyň göwher täji - http://kitapcy.com/news/zamanasynyn_gowher_taji/2021-02-02-13375
76. Dariniñ harby ekspedisiýasynyñ synmagy - http://kitapcy.com/news/darinin_harby_ekspedisiyasynyn_synmagy/2020-05-26-11556
77. Öwez GÜNDOGDYÝEW, taryh ylymlarynyñ kandidaty. "Diýar" žurnaly, 1997 ý. No: 2-3. - Geçmişdäki baýdaklarymyz //http://kitapcy.com/news/gecmisdaki_baydaklarymyz/2020-04-03-11116
78. Akynçylar otrýady. // http://kitapcy.com/news/akyncylar_otryady/2020-03-26-11005
79. Yrd. Doç. Dr. Hasan GEYİKOĞLU, Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi / Türkiye. Horezmşalar we Gündogar Anadoly // http://kitapcy.com/news/horezmsalar_we_gundogar_anadoly/2020-01-03-9968
80. Jumamyrat GURBANGELDIÝEW, taryhçy. Horezmşalar döwletiniñ harby ulgamy // http://kitapcy.com/news/horezmsalar_dowletinin_harby_ulgamy/2019-12-21-9855
81. Horezmşalar we Gurlylar hanedanlygy. // http://kitapcy.com/news/horezmsalar_we_gurlylar_hanedanlygy/2019-12-04-9515
82. Abbasylar döwrüniñ döwletleri. // http://kitapcy.com/news/abbasylar_dowrunin_dowletleri/2019-12-04-9510
83. Handurdy GURBANOW. "Kitaby Dädem Gorkut" Horezmşalar döwrüniñ çeşmesi hökmünde // http://kitapcy.com/news/kitaby_dadem_gorkut_horezmsalar_dowrunin_cesmesi_hokmunde/2019-11-23-9344
84. Kakajan BAÝRAMOW. "Däde Gorkut" dessanynda türkmenleriñ ýarag-esbaplarynyñ atlary. // http://kitapcy.com/news/dade_gorkut_dessanynda_turkmenlerin_yarag_esbaplarynyn_atlary/2019-11-22-9330
85. Овез ГУНДОГДЫЕВ, ведущий научный сотрудник Государственного института культурного наследия народов Туркменистана, Центральной Азии и Востока при Президенте Туркменистана, профессор. Из истории туркменской дипломатии // http://kitapcy.com/news/iz_istorii_turkmenskoj_diplomatii/2019-05-22-7039
86. Öwez Gündogdyýewiň «Aziýanyň gerçekleri» atly kitabyndan. Serhet goragy. // http://kitapcy.com/news/serhet_goragy/2019-03-10-5746
87. Овез ГУНДОГДЫЕВ. Средневековые писменные источники о древнем Ургенче. // http://kitapcy.com/news/srednevekovye_pismennye_istochniki_o_drevnem_urgenche/2019-05-22-7041
88. Jumamyrat GURBANGELDIÝEW, taryhçy. "Esger" gazeti, 2000. Türkmen döwletleri: ANUŞTEGINOGULLARY DÖWLETI. // http://kitapcy.com/news/turkmen_dowletleei_anustegin_dowleti/2018-06-26-745
89. Osman ÖDE. Merdana türkmen esgerleriniñ gazanan has beýik ýeñişleri / hronologiýa // http://kitapcy.com/news/merdana_turkmen_esgerlerinin_gazanan_has_beyik_yenisleri_hronologiya/2019-02-07-5073
90. Türkmen taryhyna giren on üç melike. // http://kitapcy.com/news/turkmen_taryhyna_giren_on_uc_melike/2020-03-07-10713
91. Tomiris. // http://kitapcy.com/news/tomiris/2020-06-13-6868
92. Osman Öde. Türkmen harby taryhy: Keseden gelen basybalyjylara gaýtawul bermek. Massagetleriñ uruşlary // Türkmen harby taryhy: Keseden gelen basybalyjylara gaýtawul bermek. Massagetleriñ uruşlary - TÜRKMEN EDEBIÝATY - Taryhy makalalar (kitapcy.com)
93. Osman Öde. KÖNEÜRGENÇ TÜRKMENLERINIŇ ŞALYGY (1077 – 1231 ý.) // Köneürgenç türkmenleriniñ şalygy - TÜRKMEN EDEBIÝATY - Taryhy makalalar (kitapcy.com)
94. Osman Öde. TÜRKMENLERIŇ GADYMY HOREZM (AFRIG) ŞALYGY (III-VIII asyrlar) // Türkmenleriñ Gadymy Horezm (Afrig) şalygy - TÜRKMEN EDEBIÝATY - Taryhy makalalar (kitapcy.com)
95. Juma Ataýew. Okasaňyz Massagetleň taryhyn...// Okasaňyz Massagetleň taryhyn... - TÜRKMEN EDEBIÝATY - Taryhy makalalar (kitapcy.com)
96. Orazpolat Ekäýew. Jelaleddin Meňburny Watan goragynda // Jelaleddin Meňburny Watan goragynda - TÜRKMEN EDEBIÝATY - Taryhy makalalar (kitapcy.com)
97. Çingiz hany imrindiren ýigit: Iñ soñky Horezmşa Menguberdi. CENGIZ HAN'IN İMRENDIĞI GENÇ: SON HAREZMŞAH MENGÜBERDI // Çingiz hany imrindiren ýigit: Iñ soñky Horezmşa Menguberdi - TÜRKMEN EDEBIÝATY - Taryhy şahslar (kitapcy.com)
98. Тумарша - Царица массагетов // Тумарша - Царица массагетов - TÜRKMEN EDEBIÝATY - Zenan şahsyýetler (kitapcy.com)
99. Prof. Dr. İlhami DURMUŞ. TOMRİS HATUN // Melike Tomiris - TÜRKMEN EDEBIÝATY - Zenan şahsyýetler (kitapcy.com)
100. Севара САБУРОВА. Türkan hatyn we Horezm pajygasy. ТУРКОН ХОТУН ВА ХОРАЗМ ФОЖИАСИ // Türkan hatyn we Horezm pajygasy - TÜRKMEN EDEBIÝATY - Zenan şahsyýetler (kitapcy.com)
101. REJEP PIRHANOW. JEŇ MEÝDANYNYŇ JÖWHERI Jeň meýdanynyň jöwheri | Milli goşun (milligosun.gov.tm)
102. Aşyrmät Garly. Jelaleddin / poema // Jelaleddin / poema - TÜRKMEN EDEBIÝATY - Poemalar (kitapcy.com)
103. J.Annaorazow. BAHYR WEZIRIMDIR, KÖŇÜLDE ŞADYM...(Türkmenlerde wezirlik wezipesi we soltan Jelaleddiniň ömrüniň soňky ýyllarynyň taryhy barada) // Bahyr wezirimdir, köñülde şadym... - TÜRKMEN EDEBIÝATY - Taryhy makalalar (kitapcy.com)
104. J.Annaorazow. SOLTANA BERLEN SOWGAT (Horasanly alym Muhammet ibn Nejip Bekranyň düzen dünýä kartasy hem-de onuň «Jahannama» eseri hakynda söhbet) // Soltana berlen sowgat - TÜRKMEN EDEBIÝATY - Taryhy makalalar (kitapcy.com)
Guramaçylyk topary.
Bäsleşigiň I saýlama tapgyrynyň 4-nji oýnunyň netijeleri barada şu ýerde okap bilersiňiz.
https://orient.tm/ru/post/36296/yunye-vestniki-mira-ekvator-1-go-tura-projden
https://ashgabat.in/2022/02/16/akyl-payhas-baslesiginin-nobatdaky-oyny-gecirildi
https://www.turkmenistan.gov.tm/tk/habar/60924/parahatcylygyn-yas-caparlary-atly-akyl-payhas-baslesiginin-nobatdaky-oyny-gecirildi
TürkmenGazet.com: Maksat — ýatda däl, ýürekde galmak (turkmengazet.com)
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/11/articles/57121