Halklary jebisleşdirýän gymmatlyk
Hemişelik Bitaraplygymyzyň şanly 30 ýyllygy dünýäde giňden dabaralandyrylan Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda taryhy ähmiýetli wajyp hem buýsançly wakalaryň şaýady bolýarys. Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň «Hakyda göwheri» atly kitabynyň azerbaýjan diline terjime edilip, çapdan çykmagy hem Täze ýylyň öňüsyrasynda şeýle ajaýyp, buýsandyryjy wakalaryň biri boldy. Şu mynasybetli Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynda geçirilen tanyşdyrylyş dabarasynda-da buýsançly söhbetler edildi. Munuň özi ruhy bitewüligiň, taryhy hakydanyň sarpalanýandygynyň we medeni diplomatiýanyň, doganlyk halklaryň arasyndaky mizemez dostlugyň kitap ýaly kalplary ýakynlaşdyryjy mukaddes gymmatlyklaryň üsti bilen has-da dabaralanýandygynyň nobatdaky aýdyň güwäsi boldy.
Täze kitabyň tanyşdyrylyş dabarasynyň ýurdumyzda we tutuş dünýäde «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» şygary astynda geçýän ýylyň ahyrynda bolmagynda, şeýle hem eziz Watanymyzyň hemişelik Bitaraplygynyň şanly 30 ýyllyk baýramçylygynyň dabaralary bilen utgaşmagynda çuňňur many-mazmun bar. Parahatçylyk we ynanyşmak biziň Bitaraplygymyzyň, daşary syýasatymyzyň özenidir. Hormatly Prezidentimiziň we Milli Liderimiziň dürdäne eserleri bolsa şol beýik ýörelgeleriň, halklary birek-birege has ýakynlaşdyrýan dostluk köprüleriniň ruhy binýadydyr.
Gahryman Arkadagymyzyň «Hakyda göwheri» atly kitabyna nazar aýlanymyzda, biz onda diňe bir taryhy wakalaryň beýanyny däl, eýsem, ynsanperwerligiň, watansöýüjiligiň we ahlak arassalygynyň beýik filosofiýasyny-da görýäris. Geçmişe sarpa goýmazdan, bagtyýar geljegi gurup bolmajakdygy baradaky pelsepewi garaýyşlar kitapda çuňňur seljerilýär. Bu eser ýaş nesiller üçin hakyky durmuş gollanmasydyr. Şu nukdaýnazardan, onuň azerbaýjan diline terjime edilmegi diňe bir edebi alyş-çalyş däl-de, eýsem, türki dünýäniň umumy ahlak gymmatlyklarynyň goragynda bitirilen uly işleriň biridir. Şunuň bilen baglylykda, Azerbaýjan Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly Gismat Gozalow: «Hakyda göwheri» atly kitabyň azerbaýjanly okyjylara ýetirilmegi halklarymyzyň arasyndaky medeni-ynsanperwer gatnaşyklaryň has-da pugtalandyrylmagyna goşant goşar. Kitapda Altyndepe, Marguş, Seljuklar, Horezmşalar döwletleriniň ýakyn goňşulary bilen alyp baran syýasy, söwda gatnaşyklary barada gymmatly ylmy maglumatlar berilýär. Bu çeşmeler türkmen halkynyň gadymy döwürlerden bäri parahatçylyk ýörelgelerine ygrarlydygyny, özara düşünişmek, öňüni alyş diplomatiýasynyň däplerini ýokary derejede saklap gelendigini görkezýär” diýip, dabarada eden çykyşynda aýratyn nygtady.
Ýeri gelende, şu ýylyň iýul aýynda bolup geçen taryhy waka — türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň Azerbaýjan Respublikasyna amala aşyran saparyna hem ünsi çekmek gerek. Bu sapar iki doganlyk döwletiň arasyndaky gatnaşyklaryň strategik häsiýete eýediginiň aýdyň güwäsi boldy. Gahryman Arkadagymyzyň Azerbaýjanyň gadymy medeni merkezleri bolan Şuşa we Fizuli şäherlerine aýlanmagy, ol ýerdäki dikeldiş işleri bilen tanyşmagy, hakykatdan-da, «Hakyda göwheri» kitabynyň many-mazmuny bilen sazlaşýan wakalardyr. Çünki taryhy ýadygärliklere hormat goýmak hakydany dikeltmekdir. Şol saparyň iň ýatda galyjy pursatlarynyň biri-de Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýew tarapyndan Milli Liderimize belent hormat-sarpanyň nyşany hökmünde garabag tohumyndan bolan «Dostluk» atly bedewiň sowgat berilmegidir. Gahryman Arkadagymyzyň bu sowgady mizemez türkmen-azerbaýjan dostlugynyň nyşany hökmünde kabul etmegi iki halkyň gadymdan gelýän doganlyk gatnaşyklarynyň, geljege bolan ynamly gadamlarynyň aýdyň mysaly boldy. Şu ýylyň awgust aýynda bolsa Awazada Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýewe hormatly Prezidentimiziň, Milli Liderimiziň we tutuş türkmen halkynyň adyndan ady rowaýata öwrülen Fakirpälwan atly bedewiň nesil ugruna degişli, 2022-nji ýylda doglan, Gündogar hem-de Gaýma atly bedewleriň nesli bolan akýal mele reňkli Taus atly ajaýyp ahalteke bedewiniň sowgat berlendigini belläp geçmek gerek. Munuň özi türkmen-azerbaýjan dost-doganlygynyň milli gymmatlyklar arkaly has-da berkidilýändigini görkezýär.
Türkmen we azerbaýjan halklaryny birleşdirýän umumylyklar sanardan köp. Biz bir kökden, Oguz hanyň neslinden gaýdýan halklardyrys. Biziň dilimiz, däp-dessurlarymyz we aýdym-sazymyz umumy gözbaşlardan gaýdýar. Oktýabr aýynda Türki Döwletleriň Guramasynyň döwlet Baştutanlarynyň Gabalada geçirilen XII sammitiniň çäklerinde Gahryman Arkadagymyz bilen Prezident Ilham Aliýewiň arasynda bolan duşuşykda-da iki doganlyk halky berk baglanyşdyrýan taryhy kökler, ruhy-medeni umumylyklar barada aýdyldy. «Hakyda göwheri» atly kitabynda Milli Liderimiz beýik şahsyýetlerimize hormat-sarpany öňe sürýär. Bilşimiz ýaly, azerbaýjan topragynda Nyzamy Genjewi ýaly beýik söz ussatlary ýaşap geçdi. Türkmen topragy bolsa Magtymguly Pyragy ýaly beýik akyldarlary dünýä berdi.
«Hakyda göwheri» kitabynyň azerbaýjan okyjysyna ýetirilmegi iki halkyň söz ussatlarynyň — Magtymguly bilen Nyzamynyň ruhy söhbetdeşliginiň dowamydyr diýmek bolar.
Azerbaýjan alymlarynyň, terjimeçileriniň bu kitaby öz ene diline geçirmekde görkezen yhlasy olaryň türkmen medeniýetine bolan çuňňur hormatynyň alamatydyr. Bu kitap arkaly azerbaýjan ýaşlary türkmen pelsepesi, döwlet dolandyryş tejribesi baradaky maglumatlary we Gahryman Arkadagymyzyň ynsanperwer garaýyşlaryny öz dillerinde okap, ruhy lezzet aljakdygyna berk ynanýarys. Türkmen diplomatiýasynyň milli mekdebiniň mugallymlarydyr talyplary mundan beýläk-de bu ajaýyp eseriň ylmy we diplomatik ähmiýetine aýratyn üns bererler. Diplomatiýa diňe bir resminamalardan ybarat däldir, ol, ilki bilen, halklaryň arasyndaky özara ynamdyr we medeni-ruhy gatnaşyklardyr. Milli Liderimiziň eserleri biziň talyplarymyz — geljekki diplomatlarymyz üçin dünýä ýüzünde parahatçylygy we hoşniýetli goňşuçylygy saklamagyň ýörelgelerini öwredýän ýolgörkeziji şamçyragdyr.
Ata-babalarymyz «Dost — dostuň aýnasy» diýipdirler. «Hakyda göwheri» kitabynyň azerbaýjan dilindäki neşiri bu dostlukly halk üçin türkmen halkynyň edebi gymmatlyklary, ýaş nesillere sargytlary bilen ýakyndan tanyşmaga mümkinçilik berýän ruhy aýnadyr. Bu kitabyň üsti bilen iki halkyň ylmy we döredijilik intelligensiýasynyň wekilleri özara tejribe alyşmaga, umumy mirasy has çuňňur öwrenmäge mümkinçilik alarlar.
Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyza ylmyň, edebiýatyň we medeniýetiň ösmegine, dünýä halklarynyň dost-doganlyk gatnaşyklaryny berkitmäge goşýan ägirt uly goşantlary, kalplary ýakynlaşdyryp, halklary dostlaşdyrýan, ýaş nesilleriň durmuş ýörelgesine öwrülýän şeýle ajaýyp eserleri peşgeş berýändigi üçin tüýs ýürekden alkyş aýdýarys.
Goý, «Hakyda göwheri» kitaby doganlyk halklaryň arasyndaky dostluk şamçyragy bolup, elmydama nur saçsyn! Goý, türkmen-azerbaýjan dostlugy, medeni hyzmatdaşlygy baky dowam etsin! Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak bolsun, halklaryň arasynda dostlugy, parahatçylygy we ynanyşmagy has-da berkidýän beýik işleri hemişe rowaçlyklara beslensin!
Gülşat ÝUSUPOWA,
Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň
Halkara gatnaşyklary institutynyň rektory.
Çeşme:"Türkmenistan" gazeti - 24.12.2025 ý. //