1-nji noýabr – milli manadyň döredilen güni
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Garaşsyz, Baky Bitarap Watanymyz Türkmenistan ak bagtyň aýdyň ýollarynda ösüşiň täze belentliklerine tarap ynamly öňe barýar. Hormatly Prezidentimiz Arkdagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly ýolbaşçylygynda halkymyzyň bagtly, rahat we bolelin durmuşda ýaşamaklygy üçin giň mümkinçilikler döredilýär. Elbetde, her bir halkyň bagtyýar durmuşda ýaşamaklygy üçin döwletiň durnukly ösýän ykdysadyýetiniň, ösen bank ulgamynyň bolmaklygynyň zerurlygy bolsa ikuçsyzdyr. Garaşsyzlygymyzy gazananymyzdan soňra ýurdumyzyň ykdysadyýetini ösdürmek maksady bilen «Açyk gapylar» syýasaty yglan edildi. Bu syýasat daşary ýurt maýadarlaryna, harytlaryna ýol açmaga, daşary ýurt maýadarlaryny bilelikdäki kärhanalary gurmak işine çekmek arkaly milli ykdysadyýetimize häzirki zaman tehnologiýalarynyň iň täze gazananlaryny ornaşdyrmaga we dünýä bazarlarynda bäsdeşlige ukyply ýokary hilli önümleri öndürmäge ýardam etdi. «Açyk gapylar» syýasatynyň yglan edilmegi bilen, «Türkmenistanda daşary ýurt inwestisiýalary hakyndaky» (1992 ý.) kanunlar we «Daşary ýurt inwestisiýalaryny we maýa goýumlaryny goramagyň kepilnamalary hakyndaky» (1993 ý.) karar kabul edildi.
Her bir güni toýdur baýramlara, ýatdan çykmajak wakalara beslenýän «Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly» diýlip yglan edilen 2023-nji ýylda milli pul birligimiz bolan türkmen manadynyň dolanyşyga girizilmegine hem 30 ýyl dolýar. Islendik döwletiň ykdysadyýetiniň durnukly ösüşi üçin milli bank ulgamynyň kämil bolmagy, milli pul birliginiň hümmetiniň ýokary bomagy zerur bolup durýar. 1993-nji ýylyň 1-nji noýabrynda türkmen manadynyň dolanyşyga girizilmegi Garaşsyz, baky Bitarap döwletimiziň taryhynda möhüm waka boldy. Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň öňdengörüjilikli, parasatly syýasaty bilen 2009-njy ýylyň 1-nji ýanwarynda türkmen manadynyň denominasiýasy, ýagny onuň hümmetiniň üýtgedilmegi geçirildi. Netijede milli pul birligimiziň hümmeti güýçlendi, töleg dolanyşygy ýeňilleşdi. Şu gysga döwrüň içinde ýurdumyzyň ykdysady we maliýe-bank ulgamlaryny döwrebaplaşdyrmak, halkara maliýe edaralary bilen hyzmatdaşlygy ösdürmek, milli manadyň hümmetini ýokarlandyrmak boýunça ägirt uly netijeler gazanyldy. Häzirki wagtda ýurdumyz diňe bir goňşy döwletler bilen däl, eýsem dünýäniň ençeme döwletleri bilen netijeli söwda-ykdysady gatnaşyklary alyp barýar. Mysal hökmünde seretsek, ýaňy-ýakynda, hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň Türkiýe Respublikasyna amala aşyran resmi iş saparynyň netijeleri boýunça birnäçe resminalara, şol sanda Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasy bilen Türkiýäniň Palatalar we biržalar birleşiginiň arasynda Türkmenistan – Türkiýe söwda we senagat edarasynyň forumyny döretmek barada özara düşünişmek hakynda Ähtnama, Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi bilen Türkiýe Respublikasynyň Kiçi we orta kärhanalary ösdürmek we goldaw bermek baradaky guramasynyň arasynda Hereketleriň meýilnamasyna gol çekildi. 2023-nji ýylyň dokuz aýynyň netijeleri boýunça iki döwletiň arasyndaky söwda dolanyşygynyň 2,1 milliard amerikan dollaryna golaýlamagy hem iki döwletiň arasyndaky söwda-ykdysady gatnaşyklaryň yzygiderli ýokarlanýandygynyň aýdyň subutnamasy bolup durýar. Häzirki wagtda Türkmenistanyň durnukly ykdysady ösüşine Halkara Pul Gaznasy, Bütindünýä banky ýaly birnäçe halkara guramalary tarpyndan hem ýokary baha berilýär.
Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmek üçin edýän taýsyz tagallalaryndan ugur alyp, häzirki wagtda milli pul birligimiz – manat elektron görnüşinde hem giňden ulanylýar. Watandaşlarymyzyň «Altyn Asyr», «Millikart», «Maşgala», «Goýum bank karty», şeýle-de «VISA», «MasterCard» ýaly bank kartlaryndan giňden peýdalanmagy hem sanly ykdysadyýetiň ösmegine, pul dolanyşygynyň yzygiderli ýokarlanmagyna uly goşant goşýar.
Biz ýaşlara okamaga, öwrenmäge, döretmäge, ukyp-başarnyklarymyzy açyp görkezmäge giň mümkinçilikleri döredip beren Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyza, hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyza köp sag bolsun aýdýarys! Goý, Gahryman Arkadagymzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak bolsun! Il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli alyp barýan işleri elmydama rowaçlyklara beslensin!
Döwran ÝOWBAGŞYÝEW,
Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň
Halkara gatnaşyklary institutynyň
Halkara ykdysady gatnaşyklary fakultetiniň 1-nji ýyl talyby